Норматова Нуржамол Норматовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз тилини ўқитишда иқтисодиёт йўналиши талабаларининг оғзаки нутқ кўникмаларини ривожлантириш”, 13.00.02 - “Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари)”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Ped1116.
Илмий раҳбар: Ҳошимова Дилдора Уринбаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/Ped.83.01.
Расмий оппонентлар: Рашидова Феруза Мусаевна, педагогика фанлари доктори, доцент; Шерматов Акрам Абдухакимович, филология фанлари номзоди, доцент. 
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз тилини ўқитишда иқтисодиёт йўналиши талабаларининг оғзаки нутқ кўникмаларини ривожлантириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
касбга йўналтирилган оғзаки нутқ кўникмаларини ривожлантиришда “ҳамкорликда ишлаш” таълим технологиясидан фойдаланиш схемаси ва тизимли айланма харитасини ишлаб чиқиш орқали мазкур технологиянинг “гуруҳ тадқиқот иши”, “диалог ва муҳокама”, “биргаликда ўрганиш” каби хусусий методлари такомиллаштирилган;
инглиз тилидаги оғзаки нутқни дискурсга таянган ҳолда ривожлантириш иқтисодчи талабаларнинг касб йўналиши доирасида фикр юритиши, нутқий фаолият ва тайёргарлик даражасини оширишда ҳамда жараёнда мотивацияни таъминлашда муҳим ўрин тутиши асослаб берилган ва бунда ишбилармонлик дискурсининг  “сўров, ҳисобот, маъруза, статистик таҳлил, муҳокама, суҳбат, хабарнома” каби мувофиқ турларидан фойдаланиш таклиф қилинган; 
оғзаки нутқ кўникмаларининг ривожланганлик даражасини аниқлаш бўйича баҳолаш мезонлари лингвистик ва психологик категорияларга ажратиш асосида такомиллаштирилган ва бу хотира, тахмин қилиш, мантиқий фикрлаш каби умумий психофизиологик механизмларнинг ривожланганлик даражасини аниқлаш имкониятини оширган;
оғзаки нутқнинг гапириш ҳамда тинглаб тушуниш кўникмалари комплексида “тайёрловчи, асословчи ва эркин мулоқотга чиқиш” типидаги уч босқичли машқ ва вазифалар тизими интернет, радио-телевидение ва бошқа ОАВ аудитив ва аудио-визуаль воситалар орқали талабаларда оғзаки нутқни ривожлантириш, уларнинг саводхонлигини, мантиқий ва танқидий фикрлаш қобилиятларини ошириш йўллари такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасалари иқтисодиёт таълим йўналиши талабаларига инглиз тилини ўқитишда оғзаки нутқ кўникмаларини ривожлантириш бўйича ўтказилган илмий тадқиқот иши натижалари асосида:
нофилологик йўнaлиш талабаларига касбга йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда оғзаки нутқ кўникмаларини ривожлантириш бўйича таклиф этилган хулоса ва тавсиялардан ҳамда гапириш ва тинглаб тушуниш кўникмаларини комплекс равишда “ҳамкорликда ишлаш” таълим технологияси асосида ривожлантирувчи 3 босқичли машқ ва вазифалар тизими намуналаридан “ЭРАСМУС+” дастурининг ICM, KA-107, яъни “International Credit Mobility between European Union and Uzbekistan HEIs, through staff and student mobility exchange projects (Eвропа Иттифоқи ҳамда Ўзбекистон олий таълим муассасалари ўртасида Халқаро тажриба алмашинуви доирасидаги кредит сафарбарлиги)” мaвзусидaги лoйиҳaда олий ўқув юрти кадрлари ва талабалари ўртасида халқаро тажриба алмашинуви доирасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 5 ноябрдаги №-89-03-4452 сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа иштирокчилари, профессор-ўқитувчилар ва талабаларнинг инглиз тилидаги оғзаки нутқ кўникмалари ривожлантирилган ва уларни эркин мулоқотга тайёрлаш самарадорлиги ошган; 
талабаларга инглиз тилини ўқитишда оғзаки нутқ  кўникмаларини  ривожлантириш жараёнида юзага келувчи қийинчиликларни педагогик, психологик ва методик гуруҳларга ажратган ҳолда бартараф этиш имкониятлари бўйича берилган таклиф ва тавсиялардaн, шунингдек, оғзаки нутқнинг ривожланганлик даражасини аниқлашда кўникмаларни лингвистик ва психологик категорияларга ажратиш оркали такомиллаштирган баҳолаш мезонларидан (“Economical English” ўқув қўлланмаси материаллари асосида) UzTESPING (“Uzbekistan teachers of English for specific purposes integrated networking group”) лoйиҳaси доирасида  “Developing ESP Teaching Materials” ҳамда “Innovative Approaches on Teaching ESP” мавзуларидаги семинар-тренингларда махсус мақсадларда инглиз тилини ўқитиш (ESP) бўйича материаллар яратишда фойдaлaнилгaн (Oлий вa ўртa мaxсус тaълим вaзирлигининг 2020 йил 22 сeнтябрдaги №-89-03-3445 сон мaълумoтнoмaси). Нaтижaдa нoфилoлoгик тaълим йўнaлишлaридa инглиз тилини ўқитишнинг мeтoдoлoгик aсoслaри такомиллаштирилгaн; 
иқтисодиёт таълим йўналиши талабаларининг инглиз тилидаги оғзаки нутқини ривожлантиришда гапириш ҳамда тинглаб тушуниш кўникмалари узвийлигида касбга йўналтирган ҳолда такомиллаштиришга қаратилган “Economical English” ўқув қўлланмаси нашр қилинган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 7 декабрдаги 648-сон буйруғи, №-648-054 сон гувоҳномаси). Натижада бўлажак иқтисодчи талабаларнинг инглиз тилидаги тинглаб тушуниш ва гапириш, шунингдек, ўқиш ва ёзув фаолиятларини касбга йўналтирган ҳолда такомиллаштиришга ва умумий билимларини оширишга эришилган; 
касбга йўнaлтирилган инглиз тилини ўқитишда бўлажак иқтисодчи талабаларнинг оғзаки нутқ кўникмаларини дискурс асосида ривожлантириш бўйича берилган илмий таклиф ва хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “O`zbekiston” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан “Таълим ва тараққиёт”, “Бедорлик” номли эшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (“O`zbekiston” телерадиоканалининг 2020 йил 4 ноябридаги O`z/k-04-25-1031 сон маълумотномаси). Натижада иқтисодиёт йўнaлиши учун хорижий тил таълимида дискурснинг ўрни ва аҳамияти бўйича билдирилган илмий-амалий таклифлар радиотингловчиларга оммалаштирилган.