Нусратов Умид Ғолибовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Буйрак фаолияти бузилишига қараб 2-тоифа қандли диабетли беморларда олиб қўйиладиган тиш протезлари хусусияти”. 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1245.
Илмий раҳбар: Хабилов Ниғмон Луқмонович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc/PhD.04/30.12.2019.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Жолудев Сергей Егорович , тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шукурова Умида Абдурасуловна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Биринчи Санкт-Петербург давлат тиббиёт университети (Россия Федерацияси)
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: 2-типдаги қандли диабетнинг буйрак фаолиятининг бузилишига боғлиқ равишда беморларда стоматологик ҳолатни комплекс баҳолаш, олиб қўйиладиган тиш протезлари хусусиятларини аниқлаган ҳолда стоматологик реабилитация чораларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
2-типдаги қандли диабет кузатилган беморларда оғиз бўшлиғи касалликларининг клиник намоён бўлиш частотаси буйрак функциялари бузилиши кўринишида ренал тизим томонидан асоратлар мавжудлигига боғлиқлиги исботланган;
оғиз бўшлиғида 2-типдаги қандли диабетнинг сурункали буйрак хасталиги билан асоратланган беморларда патологик холатлар жадаллашувининг гигиеник  хусусиятлари аниқланган;
2-типдаги қандли диабетнинг сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларнинг оғиз бўшлиғида маҳаллий иммун тизим параметрлари лизоцим ва секретор иммунаглобулин А ишонарли пасайиши аниқланган;
2-типдаги қандли диабетнинг сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган беморларда оғиз бўшлиғи микрофлораси миқдор ва сифат таркиби, дисбиоз даражаси касаллик кечишига боғлиқлиги аниқланган;
2-типдаги қандли диабетнинг сурункали буйрак хасталиги билан асоратланган беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватида микроциркулятор қон оқимининг регрессиз ўзгаришлари рўй бериши исботланган;
2-типдаги қандли диабетнинг сурункали буйрак хасталиги билан асоратланган беморларни жағлари алвеоляр ўсиқларида суяк тўқимаси зичлигининг касаллик кечишига боғлиқлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Буйрак функциясининг бузилишига қараб 2-типдаги қандли диабет кузатилган беморларга ортопедик стоматологик ёрдам кўрсатиш бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида:
сурункали буйрак касаллиги билан касалланган қандли диабетга чалинган беморларда тиш касалликларининг хусусиятлари бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган “Сурункали буйрак касаллиги билан касалланган қандли диабетнинг иккинчи турига чалинган беморларда тиш касалликларининг хусусиятлари” номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 23 ноябрдаги 8н-р/452-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома ушбу беморларда тиш протезлаш методикаси ва мослашувини яхшилаш имконини яратган.
2-тоифа диабет билан касалланган беморларда оғиз бўшлиғи ҳолатини баҳолаш усули  бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган “2-тоифа диабет билан касалланган беморларда оғиз бўшлиғи ҳолатини баҳолаш усулини такомиллаштириш” номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 23 ноябрдаги 8н-р/452-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома ушбу беморларда стоматологик касалликлар учраши ва уларнинг стоматологик ҳолатига баҳо бериш имконини берган.
Буйрак функциясининг бузилишига қараб 2-типдаги қандли диабет кузатилган беморларга ортопедик стоматологик ёрдам кўрсатиш бўйича олиб борилган тадқиқотдан олинган натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан Жондор, Ромитан, Гиждувон, Вобкент район стоматология поликлиникаларига тадбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 8 январдаги 8н-з/9-сон маълумотномаси). Натижада диагностика ва даволашнинг янги усулларини қўллаш йўли билан тиббий ёрдам самарадорлигини оширилишига, касаллик асоратларини камайтириш, ҳамда беморларнинг амбулатор даволаниш муддатларини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликни ошириш имконини берган.