Sayt test rejimida ishlamoqda

Қодирова Насима Саидбурхоновнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Илмий-адабий тафаккур ва услуб муаммолари  (И.Ҳаққул ижоди мисолида)», 10.00.02 – Ўзбек адабиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Fil798.
Илмий раҳбар: Ахмедова Шоира Нематовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Расмий оппонентлар: Сулаймонов Исроил Исомиддинович, филология фанлари доктори, доцент; Салоҳий Дилором Исомиддин қизи, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади услуб ва илмий-адабий тафаккур муаммосини Иброҳим Ҳаққул ижоди мисолида очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
адабиётшуносликда услуб муаммосининг илмий-назарий жиҳатлари, илмий-адабий тафаккур ва услубнинг юзага келиш омиллари: ижодий муҳит, давр, истеъдод, маҳорат ва уни намоён этувчи композиция, турли таҳлиллардан фойдаланиш каби унсурлар асослаб берилган;
мунаққиднинг адабий жараёнга муносабати тадқиқи орқали услубида акс этган ижодкор шахси ва танқидчи руҳиятидаги яқинлик, матнга холис ёндашиш, таҳлилдаги сакталикларни очиш маҳорати каби индивидуал жиҳатлари ёритилиб, услубга хос илмий-назарий хусусиятлар аниқланган;
олим шарҳ ва талқинларининг ўзига хослиги, Навоий ижодида етакчи бўлган ғояларни китобхонга сингдириш, кичик жанрлар таҳлили орқали уни ўқувчига яқинлаштириш сингари тушунтиришнинг янгича усуллари, қўлланган сўз ва тимсоллар моҳиятини очишдаги маҳорати далилланган;
танқидчининг адабий-танқидий мақола, эссе, адабий суҳбат, баҳс, портрет-мақола, обзор мақола жанрлари ривожига қўшган ҳиссаси аниқланиб, давр адабий жараёнини акс эттирган асарларининг тил хусусиятлари ёритилган, таҳлиллар асосида мулоҳазалар исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Илмий-адабий тафаккур ва услуб муаммосини И.Ҳаққул ижоди мисолида тадқиқ этиш жараёнида эришилган натижалар асосида:
ўзбек адабиётшунослигида услуб муаммосининг ўрганилиш даражасини тадқиқ этиш, услуб муаммосининг илмий-назарий жиҳатлари очиб беришга доир  назарий хулосалардан Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, ГОО2 «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш» (2012-2016) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 2 февралдаги 17.01/16-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа адабиётшуносликда шарҳлар ва талқинларнинг ўзига хослиги ҳақидаги янги илмий-назарий маълумотлар билан бойитилган;
И.Ҳаққул услубининг индивидуал хусусиятлари, анъанавийлик ва новаторлик жиҳатларини ёритишда ФА-Ф1-ОО5 «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» (2017-2020й.й.) мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 2 февралдаги  17.01/16-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа адабиётшуноснинг адабий-танқидий жанрлар ривожига қўшган ҳиссаси, асарларининг тил хусусиятлари ёритилган ва таҳлил асосида чиқарилган хулосалар билан бойитилган;
мунаққиднинг адабий жараёнга муносабати тадқиқи орқали мунаққид услубининг, илмий-адабий тафаккурининг ўзига хос жиҳатлари, услубга хос илмий-назарий хусусиятлар умумлаштирилган хулосалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг «Ассалом Бухоро», «Саккизинчи мўъжиза», «Адабиёт бўстонида» кўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2021 йил 25 январдаги 1/23-сон маълумотномаси). Натижада, телетомошабинларнинг китобхонликка қизиқишини оширишга, уларнинг бугунги адабий жараён, мунаққидлар фаолияти билан, айниқса, Иброҳим Ҳаққул ижоди билан яқиндан танишишига эришилган;
адабиётшуноснинг адабий-танқидий мақола, эссе, адабий суҳбат, баҳс, портрет-мақола, обзор мақола каби жанрлар ривожига қўшган ҳиссасига доир хулосалардан Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилояти бўлими ҳузуридаги «Нилуфар» адабий тўгараги, шунингдек, вилоят шаҳар ва туманларда фаолият кўрсатаётган тўгараклар машғулотларида, замонавий ўзбек адабиётшунослигини ўрганиш ва тарғиб этишга бағишланган тадбирларда фойдаланилган (Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси Бухоро вилояти бўлимининг 2021 йил 8 февралдаги 2-сон маълумотномаси). Натижада кенг китобхонлар аудиториясини давр адабий жараёни билан таништиришга эришилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish