Худоёров Лазиз Ниёзовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолиятининг ривожланишини эконометрик моделлаштириш (Қарши шаҳри мисолида)”, 08.00.06 – Эконометрика ва cтатиcтика (иқтисодиёти фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Iqt705.
Илмий раҳбар: Мухитдинов Худаяр Суюнович, иқтисодиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт универcитетида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Урганч давлат университети, PhD.03/28.08.2020.I.55.03.
Расмий оппонентлар: Салаев Санъатбек Камилович, иқтиcодиёт фанлари доктори, профессор; Аюбжонов Аббос Ҳосилович, иқтисод фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қарши шаҳрида КБХТ фаолиятини моделлаштириш асосида устувор йўналишларини аниқлаш ва барқарор ривожлантириш бўйича илмий-амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
КБХТ тараққиётини таъминлашда унга таъсир қилувчи банд бўлганлар, инвестиция муҳити каби омилларнинг панел маълумотлари ва регрессиясига кўра чизиқли эконометрик модели ишлаб чиқилган;
Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари фаолиятининг ривожланиш самарадорлигини фаоллик ва яшовчанлик ўзига хос хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда кичик бизнес субъектларининг ривожлантириш механизми такомиллаштирилган;
КБХТ субъектлари тараққиёти билан боғлиқ рискларни муайян шариотиларда яшаб қолиш таваккалчилиги ва ёпилиб кетиш сабабларини аниқлашда тадбиркорликка мойиллик даражаси коэффициентини топиш усуллари такомиллаштирилган;
Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари тараққиётини ифодаловчи муҳим индикаторларнинг ўрта муддатли 2021-2025 йиллар учун кўп вариантли прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қарши шаҳридаги КБХТнинг ривожланишини эконометрик моделлаштириш юзаcидан олинган илмий натижалар аcоcида:
КБХТ тараққиётини таъминлашда иқтисодиёт тармоқлари кесимида кичик бизнес улуши ва нисбатларининг таъсири эконометрик моделлар асосида баҳолашни эконометрик моделлаштиришнинг услубий жиҳатлари КБХТ субъектларига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Савдо саноат палатасининг 2021 йил 2 февралдаги 11/02-16-1100-сон маълумотномаси). Натижада КБХТ фаолиятини ривожлантириш бўйича узоқ муддатга мўлжалланган истиқболли прогнозлар ишлаб чиқиш, ҳудудларда КБХТ муҳитининг шаклланишини, ҳудудий-иқтисодий ўсиш ва рақобатбардошлик даражасига таъсирини эконометрик моделлар ёрдамида баҳолаш имкониятини берган;
Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари фаолиятининг ривожланганлик даражаси, тадбиркорлик салоҳияти ҳамда самарадорлик кўрсаткичлари (фаоллик ва яшовчанлик коэффициенти, меҳнат ресурсларининг тадбиркорликка мойиллик даражаси) статистик таҳлил усулари асосида баҳолаш бўйича таклифи Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Савдо саноат палатасининг 2021 йил 2 февралдаги 11/02-16-1100-сон маълумотномаси). Натижада Қарши шаҳридаги КБХТ фаолиятининг ривожланишини мониторинг қилиш, статистик таҳлил қилиш ҳамда инвестиция муҳити ва тадбиркорлик салоҳиятининг самарадорлик кўрсаткичларини баҳолаш имкониятини берган;
КБХТ субъектлари тараққиёти билан боғлиқ рискларни муайян шароитларда яшаб қолиш таваккалчилиги ва ёпилиб кетиш сабабларини тақсимот қонунлари асосида аниқлаш йўналишларини такомиллаштириш бўйича таклифи Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Савдо саноат палатасининг 2021 йил 2 февралдаги 11/02-16-1100-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётда жорий қилиниши натижасида келгуси илмий тадқиқот ишларда КБХТнинг ривожланиш динамикаси ва тенденцияларини баҳолашда статистик кўрсаткичлар тизимини ва уларнинг эконометрик моделларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
Қарши шаҳридаги КБХТ субъектлари тараққиётини ифодаловчи муҳим индикаторларнинг ўрта муддатли (2021-2025 йй.) прогноз кўрсаткичлари кўп вариантли эконометрик моделлар асосида ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Савдо саноат палатасининг 2021 йил 2 февралдаги 11/02-16-1100-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида Қарши шаҳрида КБХТнинг истиқболдаги ривожланишини ҳисобга олиб, ҳудудлардаги КБХТнинг ишлаб чиқариш ҳажми 2025 йилга бориб 2019 йилга нисбатан 1,99 баробарга ошиши прогноз қилинган.