Насирова Зебинисо Азизовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кесар кесишдан кейин аёлларда қайтар контрацепция усулларининг баъзи клиник-лаборатор жиҳатлари», 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.PhD/Tib391.
Илмий раҳбар: Негмаджанов Баходур Болтаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт институти, PhD.04/30.12.2019.Tib.102.01.
Расмий оппонентлар: Аскеров Арсен Аскерович (Қирғизистон) тиббиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаева Лагия Мирзатуллаевна тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кесар кесиш ўтказилган аёлларда қайтар контрацепциянинг дифференциал қўлланилиш усуллари бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кесар кесишдан кейин аёллар репродуктив ахлоқи ва саломатлик ҳолатига соф прогестинли контрацепция (СПК) қўлланилиши бачадондан ациклик қон кетиши, бачадон ичи контрацепция (БИК) қўлланилиши эса, қорин пастидаги оғриқ, экспульсия, ҳайз функциясининг бузилиши каби салбий таъсир қилиши аниқланган;
кесар кесишдан кейин бачадон ичи воситаси интраоперацион киритилган ва киритилмаган иккала ҳолатда аёллар қинининг микробиотаси таркибида Staphylococcus spp., Ent. Faecalis, Enterobacteriaceae spp., C.albicans, G.vaginalis каби микроорганизмлар сонининг ортиши исботланган;
кесар кесиш ўтказилган аёллар иммун тизими гуморал бўғинидаги ўзгаришлар натижасида IL-1β ва IL-8 цитокинлар миқдор кўрсаткичлари юқори даража бўлиши билан йирик катталикдаги айланиб юрувчи иммун комплекслар (АИК) миқдорининг ишонарли ортиши ўзаро пропорционал боғлиқлиги исботланган;
аёлларда абдоминал туғруқдан кейин қин микробиотаси ва иммун тизим гуморал бўғинидаги ўзгаришларга таянган ҳолда индивидуал ёндашувлар натижасида қайтар контрацепция усуллари: соф прогестинли контрацепция ва бачадон ичи воситаларини дифференцирланган қўлланилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Кесар кесишдан кейин аёлларда қайтар контрацепция усулларининг баъзи клиник-лаборатор жиҳатларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кесар кесиш ўтказилган аёлларнинг репродуктив ва саломатлик ҳолати, қайта ҳомиладорликни кечиктириш, исталмаган ҳомиладорликнинг олдини олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Абдоминал туғруқдан кейин аёлларда қайтар контрацепция усули» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 19 мартдаги 8н-з/106-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома кесар кесиш ўтказилган аёлларда контрацепциянинг самарали, хавфсиз ва қайтар усулларини қўллаш ҳомиладорлик режасини самарали амалга ошириш имконини берган;
кесар кесишдан кейин аёлларнинг саломатлик ҳолатига индивидуал ёндашув, ҳаёт сифатини яхшилаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Замонавий акушерликда кесар кесиш операцияси усули» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 19 мартдаги 8н-з/106-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома кесар кесиш ўтказилган аёлларда операциядан сўнг репродуктив фаолиятни сақлаб қолиш, келажакда соғлом фарзанд кўриш ва оилани амалда самарали режалаштириш имконини берган;
кесар кесишдан кейин аёлларда қайтар контрацепция усулларини индивидуал ёндашувлар асосида қўллаш, репродуктив саломатликни сақлашга қаратилган тадқиқот натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика репродуктив маркази Самарқанд филиалига, Самарқанд шаҳар 1-сон туғруқхонаси ҳамда Оқдарё тумани тиббиёт бирлашмаси амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 16 апрелдаги 8н-з/77-сон маълумотномаси). Олинган натижалар аёлларда операциядан кейинги даврда контрацепциянинг арзон ва узоқ муддатли усулларини қўллаш, режалаштирилмаган ҳомиладорлик, сунъий ва ўз-ўзидан содир бўладиган абортлар сонини камайтириш билан интергенетик интервални узайтиришга, она ва ҳомила учун салбий оқибатларсиз кечадиган кейинги ҳомиладорлик режасини тузишга имкон берган.