Бегматова Малохат Хушвақтовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Далачойнинг (Нypericum perforatum L.) морфо-биологик хусусиятлари», 03.00.05 – Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/B390.
Илмий раҳбар: Хамдамов Искандар, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд ветеринария медицинаси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.02.08.
Расмий оппонентлар: Мавланов Хударган, биология фанлари доктори, профессор; Махкамов Тробжон Хусанбоевич, биология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Самарқанд вилояти шароитида маданийлаштирилаётган H.perfоratumнинг морфо-биологик хусусиятларини асослаш ҳамда хомашё етиштириш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Самарқанд вилоятининг бўз тупроқлари шароитида H.perfоratumнинг онтогенез босқичларида ўсиш-ривожланиши, вегетатив ва генератив органларининг шаклланиши асосланган;
турли экиш шароитлари ва муддатларида уруғининг унувчанлиги, вегетация даврларидаги морфо-биологик хусусиятлари ҳамда гуллаш биологияси аниқланган;
Самарқанд вилоятининг бўз тупроқлари шароитида H.perfоratumнинг фитокимёвий таркиби етиштириш технологиясига боғлиқлиги қиёсий жихатдан асосланган;
H.perfоratumнинг экиш шароитлари ва муддатларига боғлиқ ҳолда уруғ маҳсулдорлиги, фитомасса ҳосилдорлиги аниқланган ҳамда сифатли уруғ ва хомашё етиштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
H.perfоratum нинг Самарқанд вилояти шароитида ўсимликнинг интродукцияси ва морфо-биологик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
H.perfоratumни бўз тупроқ иқлим шароитларига мос келувчи экиш усуллари бўйича тавсиялар Самарқанд вилояти Ургут туманидаги “Шерзод Шерқўзи Жамшит Рўзиевич” фермер хўжалигига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 12 августидаги 02/026-2462-сон маълумотномаси). Натижада, доривор ўсимликнинг 1 га майдонда плантациясини ташкил этиш ҳамда ер устки биомассасини 14,8 ц/га ошириш имконини берган;
H.perfоratumнинг уруғ маҳсулдорлиги, фитокимёвий таркиби ҳамда хом-ашё ҳосилдорлигини ошириш бўйича тавсиялар Самарқанд вилоят ўрмон хўжалиги фаолиятига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон ҳўжалиги давлат қўмитасининг 2020 йил 27 июлдаги 05/21-2081-сон маълумотномаси). Натижада, доривор ўсимликнинг сифатли уруғларини етиштириш ҳамда фармацевтика саноати учун хомашё тайёрлаш имконини берган.