Хикматов Бекзод Фазлиддиновичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тўғони бузилиши хавфи бўлган кўллардан оқиб чиқадиган максимал сув сарфларини ҳисоблаш», 11.00.03 – Қуруқлик гидрологияси. Сув ресурслари. Гидрокимё (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/Gr41.
Илмий раҳбар [Шахидов Абдуборий Фаттахович], техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Гидрометеорология илмий-текшириш институти, DSc.27/30.12.2019.Gr.47.01. 
Расмий оппонентлар: Мурадов Шухрат Одилович, техника фанлари доктори, профессор; Хайдаров Сафарбой Абдирашитович, география фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тоғ кўллари тўғони ўйиғидан оқиб чиқадиган максимал сув сарфларини ҳисоблашнинг назарий-эҳтимолий усулларини ва улар хавфини камайтириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тўғонли кўллар сони, улардаги сув миқдорининг тоғ ёнбағирлари экспозициялари, баландлик зоналари ҳамда алоҳида дарёлар ҳавзалари бўйича тақсимланиши аниқланган;
кўллар тўғони ўпирилиши ва сел тошқинлари шаклланишининг жала ёмғирлар миқдори (мм), музликлар ҳамда қор қопламининг эриш жадаллиги (мм/мин)га боғлиқлиги аниқланган;
тўғонларда сув оқими таъсирида ҳосил бўлган ўйиқлар кўндаланг кесимининг максимал сув сарфларига мос келадиган параметрларини (юзаси, намланган периметри, гидравлик радиуси) аниқлаш усули яратилган;  
кўллар тўғонининг ўпирилиши натижасида юзага келадиган сел тошқинлари гидрологик кўрсаткичлари (оқим тезлиги, максимал сув сарфи, оқим ҳажми)нинг кўлдаги сув сатҳи ўзгаришига боғлиқ ҳолда ҳисоблаш тенгламалари ишлаб чиқилган;
тўғонлардаги ўйиқлар параметрлари ( ,  , R) ва максимал сув сарфлари (Qpm)ни ҳисоблаш натижалари асосида уларнинг ўпирилиши хавфини камайтиришга қаратилган тавсиялар ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Тоғли ҳудудлардаги тўғони бузилиши хавфи бўлган кўллардан оқиб чиқадиган максимал сув сарфларини ҳисоблаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон ва унга туташ тоғли ҳудудларда тўғони бузилиши хавфи мавжуд бўлган кўлларнинг географик тарқалиши хусусиятлари, жумладан сони, улардаги сув миқдорининг тоғ ёнбағирлари экспозициялари, баландликлар ҳамда алоҳида дарёлар ҳавзалари бўйича тақсимланиши каби маълумотлар Гидрометеорология хизмати марказида тўғонли кўллар мониторингини амалга ошириш режасини ишлаб чиқишда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Гидрометеорология хизмати марказининг 2019 йил 20 декабрдаги 01-15/1053-сон маълумотномаси). Натижада, тўғонли кўлларни гидрометеорологик ўрганиш, уларнинг ҳозирги ва келажакдаги ҳолатини баҳолаш борасида олиб бориладиган дала-тадқиқот ишлари аниқлигини ошириш имконияти яратилган; 
тоғ кўллари тўғони ўпирилиши ва унинг оқибатида келиб чиқадиган сел тошқинларига сабаб бўладиган  гидрометеорологик шароитларга, жумладан, жала ёмғирлар миқдорига, музликлар ва қор қопламининг эриш жадаллигига боғлиқлигини аниқлаш   маълумотларидан Гидрометеорология хизмати марказида аҳоли ва бошқа истеъмолчиларни олдиндан огоҳлантириш тизимида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Гидрометеорология хизмати марказининг 2019 йил 20 декабрдаги 01-15/1053-сон маълумотномаси). Натижада, сел тошқинлари хавфи ҳақида олдиндан огоҳлантириш тизимини такомиллаштиришнинг янги имкониятлари яратилган; 
тўғонларнинг ўпирилиши жараёнида ўлчамлари катталашиб борадиган ўйиқлардан оқиб ўтадиган максимал сув сарфларига тегишли бўлган кўндаланг кесим юзаларини ҳисоблаш натижалари Фавқулодда вазиятлар вазирлиги тизимида сел тошқинлари хавфини ифодаловчи ушбу параметрларни аниқлашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг 2019 йил 23 июлдаги 2/4/15-1975-сон маълумотномаси). Натижада дарёлар соҳилларида сел оқимларидан зарар кўриши мумкин бўлган майдонларни аниқ белгилаш имконини берган; 
кўллар тўғонининг ўпирилиши натижасида ҳосил бўладиган ўйиқлардан оқиб чиқиши мумкин бўлган сел тошқинларининг тенгламалар асосида ҳисобланган оқим тезлиги, максимал сув сарфи, оқим ҳажми маълумотлари Фавқулодда вазиятлар вазирлиги тизимида шу жараёнда юзага келадиган сел тошқинлари гидрологик кўрсаткичларини баҳолашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг 2019 йил 23 июлдаги 2/4/15-1975-сон маълумотномаси). Натижада, сел тошқинлари келтириши мумкин бўлган зарарни юмшатиш ва уни олдиндан баҳолашнинг қўшимча имкониятлари яратилган;
турли генезисли кўллар тўғонлари ўпирилиши хавфини камайтиришга қаратилган тавсиялар Фавқулодда вазиятлар вазирлиги тизимида тўғонлар ва кўллар барқарорлигини таъминлашга қаратилган мақсадли ҳимоя объектларини қуриш режаларини ишлаб чиқишда қўлланилган. (Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг 2019 йил 23 июлдаги 2/4/15-1975-сон маълумотномаси). Натижада, кўллар тўғонларини ўпирилиш хавфидан ҳимоя қилишга қаратилган техник ёндашувларнинг гидрологик асосларини аниқлаштириш имконияти яратилган.