Sayt test rejimida ishlamoqda

Ҳажибаев Қувват Ғаниевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Орол денгизи Artemia цистаси таркибидаги оқсил табиатли бирикмаларининг кимёвий таркиби ва биологик фаоллигини тадқиқ қилиш», 02.00.10 – Биоорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/K351.
Илмий раҳбар: Ощепкова Юлия Игоревна, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ табиий фанлар илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Биоорганик кимё институти, DSc.02/30.12.2019.K/В.37.01. 
Расмий оппонентлар: Гафуров Махмуджон Бакиевич, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим; Рамазонов Нурмурод Шералиевич, кимё фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Илғор технологиялар маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Орол денгизи Artemia цистасидан оқсил-пептид компонентлар ажратиш, уларнинг физик-кимёвий хусусиятлари, биологик фаоллигини, озиқ-овқат саноати ва тиббиётда фойдаланиш истиқболларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Қозоғистоннинг Павлодар вилояти тузли кўлларидаги Artemia турлари билан Орол денгизи Artemia цисталарининг умумий кимёвий таркиби таққосланиб аниқланган; 
Орол денгизи Artemia цисталаридан кўплаб биологик жараёнларни тартибга солувчи Полиубиквитинга ўхшаш оқсилларга гомолог бўлган оқсиллар идентификацияланган;
илк бор Орол денгизи Artemia цисталаридан ривожланишнинг дастлабки босқичида ва стресс реакциялари мавжуд бўлганда турли хил ҳужайра функцияларида ва оқсил синтезини тартибга солишда иштирок этадиган элонгация омили, актин, иссиқлик зарбаси оқсилларига гомологик бўлган оқсиллар идентификацияланган;
оқсил-пептид компонентлари иммуностимуляция қилувчи ва антигипоксик хусусиятга эга эканлиги, келиб чиқиши турлича бўлган гипоксияга чидамлилигини ошириши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Орол денгизи Artemia цисталарининг кимёвий таркиби ва оқсил-пептид компонентларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Artemia цисталарининг наслли хайвонлар учун бошланғич озуқа сифатида ишлатиш бўйича тавсиялар «Jаsmine Gold Group» МЧЖда амалиётга жорий қилинган (Қорақалпоғистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳафоза қилиш қўмитасининг 2021 йил 20 январдаги 02/18-1-116-сон маълумотномаси). Натижада, суний шароитда ўстирилган балиқлар учун самарали бошланғич озуқани яратиш имконини берган;
Орол денгизи Artemia цисталарининг органолептик ва физик-кимёвий кўрсаткичларидан Л.Н. Гумилев номидаги Евроосиё Миллий университети томонидан Қозоғистон шўр кўлларида яшовчи Artemia цистасидан асосий хусусиятларини аниқлашга бағишланган илмий тадқиқотларида фойдаланилган (Қозоғистон Республикаси Фан ва Таълим вазирлиги Л.Н. Гумилев номидаги Евроосиё Миллий университетининг 2021 йил 6 февралдаги 03-01-64/6962-сон маълумотномаси). Натижада, Марказий Осиё регионлари, Қозоғистон ва Сибирь шўр кўлларида яшовчи Artemia турларини солиштирма тавсифлаш имконини берган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish