Жарилкасинова Гаухар Жанузаковнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Анeмия: тарқалиши, этиологик структураси, Ўзбекистон аҳолиси ўртасида антианемик дори воситаларининг фармакоэпидeмиологияси ва фармакоэкономикаси» 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.DSc /Tib389.
Илмий раҳбар: Мавлянов Искандар Рахимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.02. 
Расмий оппонентлар: Даминова Лола Тургунпулатовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Махмудова Азиза Джумановна, тиббиёт фанлари доктори; Захидова Машхура Зиёматовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Кубан давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади: Ўзбекистон Республикасининг арид ҳудудлари аҳолиси орасида темир танқислиги камқонлигининг тарқалиши, фармакоэпидемиологияси, фармакоиқтисодиёти ва фармакогенетикасининг асосий жиҳатларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор камқонлик хасталиги билан касалланган беморларда MDR1 гени С3435Т полиморфизмининг СТ генотипи ТТ генотипига нисбатан ҳамда G2677Т полиморфизмининг GG генотипи ТТ генотипига нисбатан ферротерапияга нисбатан даво самарали эканлиги исботланган; 
темир танқислиги анемияси даво самарадорлиги MDR1 С3435Т ва MDR1 G2677Т генларининг ичак ҳўжайраларидаги темир моддасини ўзлаштириш даражасига таъсири билан боғлиги асосланган;
қон зардобидаги гемоглобин ва ферритин миқдорини MDR1 генининг С3435Т полиморфизми СТ генотипи ҳамда G2677Т полиморфизми GG генотипи мавжуд беморларда уларнинг ТТ генотиплари мавжуд беморларга нисбатан индивидуал ирсий тафовутлар туфайли сезиларли даражада тикланганлиги аниқланган;
темир танқислиги анемияси мавжуд беморларни MDR1 генининг G2677Т ва С3435Т полиморфизмлари бўйича генотиплаш беморларга темир препаратини дозалаш тартиби, даво курси давомийлигини аниқлаш орқали анемияга қарши даво самарадорлигини ошириш ва ножуя таъсир ҳавфини камайтириш имкони асосланган;
дори воситаларидан ножўя таъсир ҳавфини олдини олишда уч-валентли темир препаратларининг ичакдан сўрилиши афзаллиги, гематологик кўрсаткичларни тиклашда икки ва уч-валентли темир препаратларининг жигарда ўзлаштирилиш хусусиятлари туфайли фойдаланиш  бир хилда самарали экани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Аҳолиси орасида темир танқислиги камқонлигининг тарқалиши, фармакоэпидемиологияси, фармакоиқтисодиёти ва фармакогенетикасининг асосий жиҳатларини аниқлаш бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида: 
темир препаратларининг самарадорлигини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган “Темир препаратларининг фармакоэкономик самарадорлигини баҳолаш усули” номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 8 февралдаги 8н-р/111-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома темир танқислиги анемиясида турли гуруҳлардаги темир препаратлари мисолида уларнинг фармакоиқтисодий самарадорлигини аниқлаш имконини берган;
темир танқислиги анемияси билан оғриган беморларда генлар полиморфизмининг даволаш самарадорлигига таъсирини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган “Темир танқислиги анемияси билан оғриган беморларда MDR1 гени полиморфизмининг ферротерапия самарадорлигига таъсирини баҳолаш” номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2021 йил 4 февралдаги 8н-р/102-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома темир танқислиги анемияси билан оғриган беморлар ҳаёт сифатини яхшилаш, эрта ногиронликнинг олдини олиш имконини берган;
аҳоли орасида темир танқислиги камқонлигининг тарқалиши, фармакоэпидемиологияси, фармакоиқтисодиёти ва фармакогенетикасининг асосий жиҳатларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар, соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро шаҳридаги 4-ва 6-сон оилавий поликлиникалари ҳамда Самарқанд давлат тиббиёт институтининг 1-клиникаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш Вазирлигини 2020 йил 19 декабрдаги 8н-д/66-сон маълумотномаси). Олинган натижаларни амалиётга татбиқ этиш темир танқислик камқонлиги билан касалланганларни даволаш самарадорлигини ошириш имконини берган.