Юлдашев Саиданварбек Бахромжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “V–Х асрларда Фарғона водийсидаги сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ва маданий жараёнлар”, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Tar351.
Илмий раҳбар: Атаходжаев Азимхўжа Музаффарович, тарих фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, DSc.03/31.12.2020.Таr.60.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Музробжон Ғуломжонович, тарих фанлари доктори; Шамсиддин Камолиддин Сирожиддин ўғли, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади V–X асрларда Фарғона водийсида кечган сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ва маданий жараёнларнинг хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Фарғонанинг V аср иккинчи ярмида эфталийлар томонидан эгалланлиги “Вэйшу”, “Бэйши”, “Шин Тангшу” каби илк ўрта асрлар хитой ёзма манбаларидаги маълумотлар асосида аниқланган;
«Фарғона Хуросон ноиби Қутайба ибн Муслим томонидан 715 йилда тўла забт этилган», деган нуқтаи назар нотўғри эканлиги ал-Йа’қубийнинг “Та’рих”, Табарийнинг “Тарихи ар-русул ва-л-мулук”, Балазурийнинг “Футуҳ ал-булдон”, Ибн А‘сам ал-Куфийнинг “Китоб ал-футуҳ”, Ибн ал-Асир қаламига мансуб “Ал-комил фи-т-та’рих”, Хуэйчаонинг “Вангъу тянчжу-гуо чжуан” ҳамда Сима Гуан томонидан битилган “Зизҳи тонгжиан” сингари манбаларда келтирилган маълумотлар асосида исботланиб, водий ҳудуди халифа Маҳдий даврида 776 йилда тўла эгалланганлиги далилланган;
Фарғона водийси тарихига оид фанда мавжуд бўлган Фарғона подшоси Алутарнинг бошқаруви 700 йилдан эмас, балки 715 йилдан бошланганлиги, шунингдек манбаларда тилга олинган Жиланч номли тарихий шахс Фарғона ҳукмдори эмас, балки Иштихон ҳокими Корзанчнинг жияни бўлганлиги каби баҳсли фикр ва мулоҳазаларга аниқлик киритилган;
Фарғонанинг шимолий қисми турклар ихтиёрига, жанубий қисми араблар назоратига ўтганлиги 717 йилда содир бўлган Оқсув (Аксу) жанги натижаси эканлиги исботланган;
VIII асрда Фарғона мулкини бошқарган, бироқ шахсияти ҳозиргача номаълум бўлган Бошак ҳамда Фрйон ибн Афрокфарн исмли ҳукмдорлар аниқланиб, уларнинг Араб халифалиги давридаги сиёсий фаолияти араб ва форс-тожик тилларидаги тарихий манбалар асосида очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. V–X асрларда Фарғонада кечган сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ва маданий жараёнларни тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Фарғона вилоят тарих ва маданият музейининг “Тарих” бўлимини Сомонийларнинг водийдаги сўнгги ноиби Айачтегин фаолиятига доир Муҳаммад Жарир Табарийнинг “Тарих ар-русул ва-л-мулук” ва Ибн ал-Асирнинг “Ал-комил фит-т-та’рих” асарларининг 1851–1876 йилларда Лейденда нашр этилган нусхалари ҳамда Истанбулда турк тилига амалга оширилган таржималаридан, Абу Наср Утбий томонидан ёзилган “Тарихи Йаминий” асарининг XIII асрда Абушшараф Носеҳ ибн Зафар Журфодиқоний томонидан амалга оширилган форсча таржимаси ва Гардизийнинг “Зайн ул-ахбор” асарининг Теҳрон нашридан, АҚШнинг Мичиган университети кутубхонасида сақланаётган Мирхонд қаламига мансуб “Равзат ус-сафо” асарининг XVII асрга оид қўлёзмаси ва 1845 йил Бомбейда нашр этилган нусхаларидан олинган янги маълумотлар билан бойитишга хизмат қилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 01-12-10-2925-сон маълумотномаси). Натижада музейга тақдим этилган маълумотлар унинг фондини бойитишга, бу ерга ташриф буюрган маҳаллий ва хорижий сайёҳларнинг Фарғона водийси ўрта асрлари тарихига оид янги маълумотларни олиши ҳамда тарихий тафаккурини ўстириш имкони яратилган;
Фарғонанинг V асрнинг иккинчи ярмида Эфталийлар томонидан эгалланганлиги, Фарғона мулкини бошқарган Бошак ва Фрйон ибн Афрокфарн исмли ҳукмдорларнинг араблар давридаги сиёсий фаолияти, шунингдек, водийда маълум бир мева турларига ихтисослашган Хўжанд, Конибодом, Шикит каби боғдорчилик марказларининг шаклланиш тарихи ҳақидаги хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида 2019 йилда намойиш этилган “Хайрли кун” кўрсатувининг сценарийсини тайёрлашда манба сифатида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканали давлат унитар корхонасининг 2020 йил 8 сентябрдаги 02-14-825-сон маълумотномаси). Натижада дастурнинг Фарғона тарихига оид маълумотларга, илмий далилларга бой ва қизиқарли бўлиши таъминланган.