Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдурахмонов Сайфиддин Файзуллаевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Парамагнит ионлар орасида ўзаро алмашинув», 02.00.01 – Ноорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/К228.
Илмий раҳбарлар: Умаров Бақо Бафоевич, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.К.72.01.
Расмий оппонентлар: Кадирова Шахноза Абдухалиловна, кимё фанлари доктори, профессор; Ҳусенов Қахрамон Шайимович, кимё фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: орто-оксикарбонил бирикмалар ва бен-зоилацетон дигидразонлари типидаги гексадентат органик лигандлар асосида парамагнит ионлар [VO(II), Cr(III), Mn(II), Ni(II), Cu(II)]нинг комплекс бирикмаларини синтез қилиш, тузилиши ва ўзаро алмашинув табиатини аниқлашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор дикарбон кислота дигидразонлари синтез усуллари ишлаб чиқилган ва 15 та янги органик лигандлар, улар асосида 43 та VO(II), Cr(III), Mn(II), Ni(II), Cu(II) ионларининг гомо- ҳамда гетеробиядроли комплекс бирикмалари синтез қилинган;
замонавий физик-кимёвий ва квант-кимёвий усуллар ёрдамида синтез қилинган органик моддалар, улар асосида олинган комплекс бирикмаларнинг таркиби ва тузилиши, геометрик ва энергетик параметрлари, атомлардаги зарядларнинг тақсимоти, реакцион қобилияти аниқланган; 
оралиқ металларнинг гомо-, гетеробиядроли комплекс бирикмаларда марказий ион тўрт карра депротонланган лиганд қолдиғи билан беш- ва олти аъзоли металлҳалқалар ҳосил қилиши, ўзаро алмашинув ҳодисасининг метилен гуруҳлари сонига ва металл табиатига боғлиқлиги исботланган;
таркибида Cr3+, Mn2+ ва Cu2+ каби микроэлементлар бўлган преператлари асосида ғўзанинг ўсишини тезлаштирувчи ва ҳосилдорлигини оширувчи янги самарали стимуляторлар яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Cr(III), Mn(II), Cu(II) нинг бензоилацетон ҳосилалари билан комплекс бирикмаларнинг синтези, тузилиши ва қўлланилиши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
SK-1 ((Cr)2L13(AcO)24NH3), SK-2 (Mn2L13.6NH3) ва SK-3 (Cu2L132NH3) препаратлари Бухоро вилояти Қоровулбозор тумани “Дилором Дилбар замини” фермер хўжалигининг далаларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 28 январдаги 02/020-295-сон маълумотномаси). Натижада, чигитнинг унувчанлигини ўртача 10,6% га ошириш, шунингдек сўрувчи ҳашоратлар зарарини кескин камайтириш, хлорофилл миқдори ва кўсаклар сонини ошириш имконини берган;
синтез қилинган Cr3+, Mn2+, Cu2+ микроэлементлари ва азот тутган комплекс бирикмалар “Дилором Дилбар замини” фермер хўжалиги далаларида ғўза ниҳолларининг ривожланишини тезлаштирувчи ва касалликларга чидамлилигини оширувчи препарат сифатида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 28 январдаги 02/020-295-сон маълумотномаси). Натижада, тупроқда ферментларнинг (каталаза, пероксидаза, полифенолоксидаза) фаоллиги, нафас олиш кўрсаткичи қийматлари ва ғўзанинг касалликларга бардошлилигини ошириш ҳамда кўсакларнинг пишиб етилишини ўртача 4,54% га тезлаштириш ва ҳосилдорликни ўртача 2,9 ц/га ошириш имконини берган. 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish