Камилов Хасан Мирзахитовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Поезд диспетчерларининг меҳнат шароитлари хавфсизлигини ошириш”, 05.10.01 – Меҳнатни муҳофаза қилиш ва инсон фаолияти хавфсизлиги; (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/T1235.
Илмий раҳбар: Сулайманов Суннатулла, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат транспорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат транспорт университети ҳузуридаги PhD.15/30.12.2019.Т.73.01рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар:Йўлдошева Озодахон Муҳаммадсодиқ қизи, техника фанлари доктори (DSc), доцент; Суюнбаев Шинполат Мансуралиевич, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади поезд диспетчерларининг меҳнат шароитлари хавфсизлигини меҳнат жараёнининг оғирлиги ва зўриқиши ҳамда ишлаб чиқариш муҳитининг рухсат этилган меъёрларидан юқори бошқа зарарли омиллари кўрсаткичларини камайтириш орқали оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
поезд диспетчерлари меҳнат жараёнининг оғирлиги ва зўриқиш кўрсаткичларининг камайишини таъминловчи кучларни таҳлил қилиш имконини берувчи “нейтрал ҳолат” креслосининг физик ҳамда математик модели ишлаб чиқилган;
поезд диспетчерларининг иш жараёнида фойдаланиладиган техник воситаларининг электромагнит майдони кучланганлиги даражасини пасайтириш имконини берувчи ҳимоя кожухи ва экраннинг ҳисоб модели ишлаб чиқилган;
поезд диспетчерининг меҳнат жараёни видеохронометражи асосида мунтазам такрорланувчи гавда ҳолатлари ҳамда фаолият турлари бўйича меҳнат фаолиятининг юкланиш коэффициенти аниқланган;
поезд диспетчерлари иш жойини меҳнат шароитлари бўйича меҳнат жараёнини оғирлиги ва зўриқиши кўрсаткичлари таъсирини интеграл балли баҳолаш асосида иш жойининг меҳнат шароитлари даражаси, чарчаш ҳолати ҳамда иш қобилияти кўрсаткичлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Поезд диспетчерларининг меҳнат шароитлари хавфсизлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
поезд диспетчерларининг меҳнат жараёнининг оғирлиги ва зўриқиш кўрсаткичларини камайишини таъминловчи “нейтрал ҳолат” креслоси “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ тасарруфидаги Ягона диспетчерлик маркази ва “Ўзтемирйўлйўловчи” АЖда жорий қилинган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2020 йил 21 декабрдаги 01/4144-20-сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқотлар натижасида “нейтрал ҳолат” креслоси поезд диспетчерларини узоқ вақт смена давомида ўтирган ҳолатда ишлаши оқибатида юзага келадиган таянч-ҳаракати аппаратига (умуртқа поғонасини бел қисмига) тушадиган статик юкланишни 30-35%га камайтириш имконини берган;
диспетчерлар иш жараёнида фойдаланиладиган техник воситаларининг электромагнит майдони кучланганлиги даражасини пасайтириш имконини берувчи ҳимоя кожухи ва экран “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ тасарруфидаги Ягона диспетчерлик маркази ва “Ўзтемирйўлйўловчи” АЖда жорий қилинган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2020 йил 21 декабрдаги 01/4144-20-сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқотлар натижасида ҳимоя кожухи ва экранни алоҳида-алоҳида қўллаш электромагнит майдон кучланганлиги даражасини 2,8-3 маротаба ва уларни биргаликда қўллаш 5-6 маротаба пасайтириш имконини берган;
поезд диспетчерлари меҳнатининг оғирлиги ва зўриқиши кўрсаткичлари таъсирини интеграл балли баҳолаш ҳамда поезд диспетчерларининг меҳнат фаолиятини юкланганлигини аниқлашнинг дастурий таъминоти Тошкент давлат транспорт университети ва Тошкент давлат техника университетида ўқув жараёнларига тадбиқ этилган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2020 йил 21 декабрдаги 01/4144-20-сонли маълумотномаси). Натижада, ўқув машғулотларида меҳнат шароитларини гигиеник меъёрларга мувофиқлигини баҳолаш натижаларини юқори аниқликда ҳамда қисқа вақтда тез ва сифатли аниқлаш имконияти яратилган.