Бекмирзаев Диёрбек Абдугаппоровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ер ости қувурларининг грунт билан мураккаб шароитли ўзаро таъсири сейсмодинамикаси», 05.09.02–Асослар, пойдеворлар, ер ости иншоотлари. Кўприклар ва транспорт тоннеллари. Йўллар, метрополитенлар (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/Т16.
Илмий раҳбар: Рашидов Турсунбай, техника фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент автомобиль йўлларини лойиҳалаш, қуриш ва эксплутацияси институти, Тошкент шаҳридаги Турин политехника университети, DSc.27.06.2017.Т.09.01.
Расмий оппонентлар: Расулов Ҳаят Зайирович, техника фанлари доктори, профессор; Рахмонов Усаркул, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ер ости қувурларининг грунт билан мураккаб шароитли ўзаро таъсири сейсмодинамикасини ҳисоблаш услубларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ер ости қувурлари сейсмодинамикасида сонли тақрибий усулларнинг кенг қўлланилиши орқали ҳисоблаш услублари такомиллаштирилган;
«қувур–грунт» тизимида чизиқли ва чизиқсиз ўзаро таъсирни ҳисобга олиб бўйлама тебранишдаги ер ости қувурларининг кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини сонли ҳисоблаш услуби ишлаб чиқилган;
сейсмик юкланишлардаги тарқалган массали мураккаб тизимли ер ости қувурларининг кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини сонли ҳисоблаш услуби ишлаб чиқилган;
ортогонал ва ноортогонал шаклли ер ости қувурларининг ихтиёрий йўналган сейсмик юкланишлардаги кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини ҳисоблаш услуби ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ер ости қувурлари сейсмодинамикаси жараёнларини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ихтиёрий йўналган сейсмик юкланишлардаги ер ости қувурларининг ҳисоблаш услуби Республика давлат архитектура ва қурилиш қўмитасига қарашли лойиҳалаш корхонаси «Techno Engineering Expert» МЧЖда лойиҳалаш ишлари учун жорий этилган («Techno Engineering Expert» МЧЖнинг 2016 йил 25 майда далолатномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши лойиҳалаш жараёнида ҳисоблаш вақтини 2 марта тежалишига, қувурнинг турғунлиги ҳамда чидамлилигини 1,2 марта захира билан ҳисобланишига имкон берган;
сейсмик ҳудудларда мураккаб шаклдаги ер ости қувурларини ҳисоблаш имкониятини берувчи услублар Республика давлат архитектура ва қурилиш қўмитасига қарашли лойиҳалаш корхонаси «Таъмир-лойиҳа» МЧЖда лойиҳалаш ишлари учун жорий этилган («Таъмир-лойиҳа» МЧЖнинг 2016 йил 14 апрелдаги далолатномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши ҳудуднинг сейсмик интенсивлигидан келиб чиқиб, қувурларнинг кўмилиш чуқурлигини 15–20 фоизгача камайтириш ҳамда иш сифати ва меҳнат унумдорлигини ошириш имконини берган;
ихтиёрий йўналган сейсмик юкланишлардаги ер ости қувурларининг ҳисоблаш услуби ҳамда сейсмик ҳудудларда мураккаб шаклдаги ер ости қувурларини ҳисоблаш имкониятини берувчи услуби Республика Фавқулодда вазиятлар вазирлигига муҳандислик-коммуникация тармоқларидан келадиган зарарларни камайтириш учун жорий этилган (Фавқулотда вазиятлар вазирлигининг 2016 йил 20 июлдаги 2/4/15-1295-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши нефть-газ саноатидаги техноген хавфли ҳолатларни, совуқ кунларда иссиқлик тармоқларидаги узилишларни, бундан ташқари экологик муаммоларни келиб чиқишининг олдини олиш имконини берган.
