Sayt test rejimida ishlamoqda

Қораев Шерхон Пўлатхонович
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Темурийлар даври адабий мажлислари (Алишер Навоий қарашлари асосида)”, 10.00.02-Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Fil527
Илмий раҳбар: Эркинов Афтондил Содирхонович, филология фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.70.01.
Расмий оппонентлар: Эшонқулов Ҳусниддин Примович, филология фанлари доктори, профессор; Эргашев Қодиржон, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Алишер Навоий асарлари маълумотлари асосида адабий мажлисларнинг ўзбек мумтоз адабиёти тараққиётига қўшган ҳиссасини, шеърият кечаларининг турлари ва ўзига хос хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
темурийлар даври қадриятлари асосида илмий-диний, ҳадис ва ваъз йиғинлари, машойихлар суҳбатлари, шеърият кечалари, мусиқа, муаммо ечиш ва шатранж мажлислари, самоъ ва қиссахонлик йиғинлари, маърака ва риндлар базмлари каби турли мажлислар классификация қилинган ҳамда мажлис иштирокчиларининг қай ўринда ўтиришлари аниқланган;
темурийлар муҳити адабий йиғинлари ҳақида маълумот берувчи энг муҳим манбалардан бири Алишер Навоий асарлари экани ва бу мажлислар  Навоий нигоҳи ва асарларидаги мисоллар орқали таърифлангани алоҳида аҳамиятга эга экани исботланган; 
темурийлар даври адабий мажлислари Шарқ адабиётидаги адабий мажлис уюштириш ва унда шеърхонлик қилиш анъанасининг  давоми экани кўрсатиб берилган;
Алишер Навоий даври адабий мажлислари тасвирини келтириш орқали  уларнинг шоирлар учун маҳорат мактаби экани, бундай йиғинлардаги адабий-эстетик баҳслар иштирокчилар эстетик оламининг бойитишга хизмат қилиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Алишер Навоий асарлари маълумотлари асосида темурийлар даври адабий мажлисларини ёритиш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
темурийлар даври қадриятлари асосида илмий-диний, ҳадис ва ваъз йиғинлари, машойихлар суҳбатлари, шеърият кечалари, мусиқа, муаммо ечиш ва шатранж мажлислари, самоъ ва қиссахонлик йиғинлари, маърака ва риндлар базмлари каби турли мажлислар классификация қилинган ҳамда мажлис иштирокчиларининг қай ўринда ўтиришлари аниқланишига доир илмий-назарий натижалардан ОТ-Ф1-71 “Илк ва ўрта асрлар Марказий Осиё минтақасида этнолингвистик вазият” (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 декабрдаги  № 89-03.5615-сон маълумотномаси). Натижада сарой шоирлари мажлислари ва Ҳирот адабий муҳитининг мумтоз адабиёт равнақига бевосита таъсирини аниқлаш имконини берган;
темурийлар муҳити адабий йиғинлари ҳақида маълумот берувчи энг муҳим манбалардан бири Алишер Навоий асарлари экани ва бу мажлислар Навоий нигоҳи ва асарларидаги мисоллар орқали таърифлангани оид хулосалардан ФА-Ф1-Г003 рақамли “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанр ва турларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 30 декабрдаги № 89-03-5615-сон маълумотномаси). Натижада шеърият кечалари ғазал, маснавий, мухаммас каби жанрлар тараққиётига ҳам хизмат қилганлигини илмий асослаш имконини берган;
Алишер Навоий даври адабий мажлислари тасвирини келтириш орқали уларнинг шоирлар учун маҳорат мактаби экани, бундай йиғинлардаги адабий-эстетик баҳслар иштирокчилар эстетик оламининг бойитишга хизмат қилганлигига оид хулосаларидан Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг “Буюк аждодларга эҳтиром” ва “Навоийни эслаб” мавзусидаги кўрсатувлар сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг 2020 йил 03 декабрдаги 12-15/199-сон маълумотномаси). Натижада Алишер Навоий даври шеърият кечаларига оид маълумотлар кўрсатув ва эшиттиришлар мазмун-моҳиятини бойитиш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish