Jumaev Mustaqim Rofievichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Kondensirlangan va nanoo‘lchamli tizimlardagi fluktuatsiyaviy va parametrik hodisalar», 01.04.07 – Kondensirlangan holat fizikasi (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.3.DSc/FM165.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro muxandislik-texnologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Yadro fizikasi instituti, DSc.02/30.12.2019.FM/T.33.01.
Rasmiy opponentlar: Komilov  Ibrohimxon  Komilovich,  fizika-matematika fanlari  doktori, professor, Rossiya fanlar akademiyasi muxbir a’zosi; Nuritdinov Izzatillo, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Yavidov Bahrom Yangiboevich, fizika-matematika fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: Boshqirdiston davlat universiteti (Ufa, Rossiya).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: fluktuatsiyaviy va parametrik kuchlar ta’siri ostida bo‘lgan fizikaviy tizimlarning makroskopik xossalari va ularning o‘zgarishlarini parametrlarning xarakteri va tabiatini aniqlovchi taqsimot funksiyalarini topish asosida tushuntirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor fluktualanuvchi parametrli turli fizik tizimlardagi taqsimot funksiyalarining vaqtga bog‘liq o‘zgarishini tahlil qilish imkoniyatini beruvchi relyativistik magnit oqimi kvantlarining (flaksonlar) taqsimot funksiyasi uchun tenglama olingan;
birinchi marta zarrachalar tezliklarining relyativistik taqsimot funksiyasi asosida relyativistik ideal gaz zarralarining tavsifiy tezliklari yorug‘lik tezligidan katta bo‘la olmasligi ko‘rsatilgan va shu asosida Plank masalasi hal etilgan;
ilk bor kvant relyativistik ideal gazlarni tavsiflovchi makroskopik kattaliklar zarrachalar impul`slari bo‘yicha taqsimot funksiyasini o‘rtachalashtirish usuli vositasida topilgan;
variatsion tahlil asosida Boze – Eynshteyn kondensatida shakllanuvchi solitonlarning eng kichik kritik soni topilgan;
Boze – Eynshteyn kondensatidagi atomlarning fluktuatsiyaviy o‘zaro ta’siri natijasida yuzaga keluvchi solitonlarning stoxastik parametrik rezonansi nazariyasi rivojlantirilgan;
sochilish masalasining teskari usuli va kumulyant tahlil asosida tasodifiy tashkil etuvchiga ega nochiziqli to‘lqinlar evolyusiyasini tahlil qilish usuli taklif etilgan;
qisman kogerent o‘ta qisqa lazer nurlanish manbalari ta’sirida uyg‘otiluvchi stoxastik boshlang‘ich shartlardan shakllanuvchi solitonlar parametrlarining taqsimot funksiyasi aniqlangan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Kondensirlangan va nanoo‘lchamli tizimlardagi fluktuatsiyaviy va parametrik hodisalarni tadqiq qilish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
vaqtga bog‘liq o‘zgarishini tahlil qilish imkoniyatini beruvchi relyativistik magnit oqimi kvantlarining (flaksonlar) taqsimot funsiyasi uchun olingan tenglama (Fokker-Plank tenglamasiga o‘xshash) Rossiya fanlar akademiyasi Kotelnikov nomidagi Radiotexnika va elektronika institutining “Istiqbolli magnitokalorik materiallarda sodir bo‘luvchi fazaviy o‘tishlardagi termodinamik va relaksatsiyaviy jarayonlarni fundamental tadqiq etish” ilmiy loyihasi doirasida foydalanilgan (Rossiya fanlar akademiyasi Kotelnikov nomidagi Radiotexnika va elektronika institutining 27.10.2020 yildagi 446-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi o‘rganilayotgan tizimlarda kvazizarralar tezligining taqsimot funksiyalarini topish imkonini bergan; 
Plankning asosiy muammolarini zarralar tezligining relyativistik taqsimlash funksiyasiga asoslangan holda hal qilish bo‘yicha natijalar o‘quv jarayonida nazariy fizika bo‘yicha bakalavr dasturi hamda “Nazariy fizikaning tanlangan boblari” va “Kondensatlangan moddalar fizikasi” maxsus kurslarda magistrlik dasturi sifatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 18.01.2021 yildagi 89-03-264-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi talabalarning kondensirlangan holatlar fizikasining zamonaviy muamolari haqidagi tasavurlarini kengaytirishda xizmat qilgan;
kvant ideal gazlarning makroskopik xususiyatlarini topish uchun zarralar momentlarining relyativistik taqsimot funksiyasi bo‘yicha o‘rtacha hisoblash usuli nazariy fizika bo‘yicha bakalavr dasturi hamda “Nazariy fizikaning tanlangan boblari” va “Kondensatlangan moddalar fizikasi” maxsus kurslarda magistrlik dasturi sifatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 18.01.2021 yildagi 89-03-264-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi talabalarning kondensirlangan holatlar fizikasining zamonaviy muamolari haqidagi tasavurlarini kengaytirishda xizmat qilgan;
Boze-Eynshteyn kondensatidagi solitonlarning topilgan eng kichik kritik soni “Kvant – maydon usullarining taraqqiyoti va fermi-bozon tizimlari, meta-materiallar, grafensimon strukturalar, spinorli Boze-Eynshteyn kondensatlaridagi yangi fazaviy o‘tishlar, kritik hodisalar, solitonlar topologiyasini tadqiq etish” mavzusida davlat buyurtmasi asosidagi ilmiy-tadqiqot loyihasi doirasida foydalanilgan (Rossiya fanlar akademiyasi Dog‘iston federal tadqiqot markazining 27.10.2020 yildagi 17200-913-son ma’lumotnomasi). Olingan natijalarning qo‘llanilishi Gross - Pitaevskiy solitonlarini hosil qilish uchun Boze - Eynshteyn kondensatidagi kondensatsiyalanuvchi atomlarning eng kichik sonini aniqlash imkonini bergan;
Boze-Eynshteyn kondensatidagi solitonlar stoxastik parametrik rezonansining rivojlantirilgan nazariyasi Ispaniyaning chiziqli bo‘lmagan muammolarni o‘rganishni qo‘llab-quvvatlash loyihasi doirasida ishlatilgan (Madrid universitetining 03.11.2020 yildagi ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarining qo‘llanilishi solitonlarning izlanayotgan parametrlarining o‘rtacha qiymatlarini topish imkonini bergan;
taklif etilgan sochilish masalasining teskari usuli va kumulyant tahlil asosida tasodifiy tashkil etuvchiga ega nochizig‘iy to‘lqinlar evolyusiyasini tahlil qilish usuli va aniqlangan stoxastik boshlang‘ich shartlardan evolyusiyalanuvchi solitonlar parametrlarining taqsimot funksiyasi chiziqli bo‘lmagan tolali aloqa liniyalarida optik solitonlarning tarqalishini o‘rganishda foydalanilgan (“MIFI” Milliy tadqiqot yadro universitetining 29.10.2020 yildagi ma’lumotnomasi), hamda xorijiy tadqiqotchilar tomonidan ham qo‘llanilgan (xalqaro jurnallarda havolalar: Physical Review, E, 78, 031120 (2008); Physical Review, E, 79, 051128 (2009); Physical Review, E, 81, 011141 (2010); Journal of Modern Physics B, 10, 1142 (1991); Physical Review, A, 63, 053603 (2001); Journal of the Physical Sociaty of Japan, 65, 3426 (1996); Physical Review, E, 58, 4166 (1998); Journal of Statistical Physics, 10, 1023 (2001); Physical Review, E, 54, 6313 (1996); Progress of Theoretical Physics, 10, 1088 (2009); Physical Review, E, 71, 056205 (2005); Physical Review, E, 71, 056205 (2005); Physica D, 113, 115 (1998); Chaos, Solitons and Fractals, 39, 1645 (2009); Computational mathematics and theoretical physics, 10, 1134 (2013)). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi qachonki solitonlarning tarqalishi Korte - vega de Vriza tenglamasi, sinus Gordon tenglamasi va chiziqli bo‘lmagan Shredinger tenglamasi bilan tavsiflangan bo‘lsa, shovqin manbalari natijasida hosil bo‘lgan solitonlar parametrlarining tarqalish funksiyasini aniqlash imkonini bergan.