Ergasheva Ra’no To‘raevnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “O‘zbek tilidagi aviatsiya terminlarining leksik-semantik va leksikografik xususiyatlari”, 10.00.01–O‘zbek tili.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.1.PhD/Fil699
Ilmiy rahbar: Yuldasheva Nilufar Ergashevna, filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qarshi davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Qarshi davlat universiteti, PhD.03/30.12.2019.Fil.70.01.
Rasmiy opponentlar: Mengliev Baxtiyor Rajabovich, filologiya fanlari doktori, professor; Abdiev Murodqosim Bolbekovich, filologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: o‘zbek tili terminosistemasida aviasiya terminlarini yaxlit sistema sifatida leksik-semantik, derivasion va leksikografik xususiyatlarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
o‘zbek tilidagi aviasiya terminlarining aeronavtika, aviasiya va kosmonavtika kabi leksik-semantik to‘dalari, harbiy aviasiya va fuqaro aviasiyasi tushunchasini ifodalovchi ichki mavzuviy guruhlari hamda ularning kichik lug‘aviy-ma’noviy mikrosistemalari mavjudligi ochib berilgan; 
aviasiya terminlari tizimida ma’nodoshlik, shakldoshlik hamda ko‘p ma’nolilik hodisalari terminlar semantik taraqqiyoti va umumiste’mol leksika asosida yuzaga kelishi aniqlangan;
struktural jihatdan aviasiya terminlarining sodda, qo‘shma, qisqartma va birikmali shakllari hamda ularning leksema-terminlar, gibrid terminlar va birikmali terminlar tarzida ifodalanishi aniqlangan;
aviasiya terminlarining izohli lug‘atini tuzishga asos bo‘luvchi so‘z tanlash, soddalik, aniqlik, ixchamlilik mezonlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Aviatsiya terminologiyasining leksik-semantik xususiyatlarini tadqiq etish bo‘yicha olingan ilmiy natijalari asosida:
o‘zbek tilidagi aviasiya terminlarining aeronavtika, aviasiya va kosmonavtika kabi leksik-semantik to‘dalarga, harbiy aviasiya va fuqaro aviasiyasi tushunchasini ifodalovchi ichki mavzuviy guruhlarga hamda ularning kichik lug‘aviy-ma’noviy mikrosistemalarga bo‘linib ketishiga oid ilmiy xulosalaridan OT-F8-062 raqamli “Til taraqqiyotining derivasion qonuniyatlari” nomli loyihada foydalanilgan. (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 12 avgust 89-03-2776-son ma’lumotnomasi). Natijada mazkur manbalar o‘zbek terminologiyasi taraqqiyotida aviasiya terminlarining semantik ko‘lamini takomillashtirish imkonini bergan;
aviasiya terminlari tizimida ma’nodoshlik, shakldoshlik hamda ko‘p ma’nolilik hodisalari terminlar semantik taraqqiyoti va umumiste’mol leksika asosida yuzaga kelishiga doir xulosalaridan I-204-4-5 raqamli “Ingliz tili mutaxassislik predmetlaridan axborot-kommunikasion texnologiyalari asosida virtual resurslar yaratish va o‘quv jarayoniga joriy etish” nomli loyihada foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 12 avgust 89-03-2776-son ma’lumotnomasi). Natijada aviasiya terminologiyasida atamalarning lug‘aviy-ma’noviy xususiyatlarini aniqlash imkonini bergan;
struktural jihatdan aviasiya terminlarining sodda, qo‘shma, qisqartma va birikmali shakllari hamda ularning leksema-terminlar, gibrid terminlar va birikmali terminlar tarzida ifodalanishiga oid ilmiy xulosalaridan OT-F8-062 raqamli “Til taraqqiyotining derivasion qonuniyatlari” nomli loyihada foydalanilgan. (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil 12 avgust 89-03-2776-son ma’lumotnomasi). Natijada aviasiya terminosistemasida affiksasiya, kompozisiya usullari orqali yuzaga kelgan terminlarni mukammallashtirish imkonini bergan;
aviasiya terminlarining izohli lug‘atini tuzishga asos bo‘luvchi so‘z tanlash, soddalik, aniqlik, ixchamlilik mezonlarini belgilash asosida “Aviasiya terminlarining qisqacha izohli lug‘ati” (ISBN 978-9943-6765-3-4) tuzilgan. Natijada o‘zbek tilidagi aviasiya terminlarining qo‘llanilishiga aniqlik kiritish va lug‘atlarning optimal variantlarini yaratish imkonini bergan.