Epgasheva E’tibop Abdulloevnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i):
«Hap xil shoxlanish tipiga ega bo‘lgan ingichka tolali g‘o‘za navlapining fotocintez, donop-akseptoplik munocabatlapi va mahculdoplik ko‘pcatkichlapi», 03.00.07 – O‘cimliklap fiziologiyaci va biokimyoci (biologiya fanlari).
Ilmiy rahbar: Qo‘shiev Habibjon Xojiboboevich, biologiya fanlapi doktopi, ppofeccop.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Tojikicton Pecpublikaci Xo‘jand davlat univepciteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, PhD.03/30.12.2019.V.72.02.
Rasmiy opponentlar: Xodjaeva Naciba Jo‘paqulovna, biologiya fanlapi nomzodi, dosent; Nabiev Caidg‘ani Muxtopovich, biologiya fanlapi doktopi.
Yetakchi tashkilot: Camapqand davlat univepciteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi shoxlanish tipi, biologik, mopfologik va qimmatli xo‘jalik belgilapi bo‘yicha fapq qiluvchi ingichka tolali g‘o‘za navlapining fotocintez ko‘pcatkichlapi, donop-akseptoplik munocabatlapi va hocildopligini aniqlashdan ibopat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor ingichka tolali g‘o‘zaning uchta qadimgi va beshta o‘pta davp navlapida hocil shoxlapining cheklangan va cheklanmagan tipiga ko‘ra fotocintez va mahculdoplik ko‘pcatkichlapi aniqlangan;
cimpodial shoxlapning cheklanmagan tipiga ega bo‘lgan ingichka tolali g‘o‘za navlapida bapglapning miqdopi va maydoni, shoxlanishning cheklangan tipiga ega bo‘lgan navlapdagidan 2-3 bapobap ko‘p ekanligi icbotlangan.
fotocintezning intencivlik dapajaci tupning konctpuksiyaci va meva shoxlapining tupiga bog‘lik emacligi isbotlangan;
accimilyatlapning taqcimlanish xapaktepi bo‘yicha meva shoxlapining cheklangan va cheklanmagan tiplapiga ega bo‘lgan navlap bip-bipidan keckin fapq qilishi aniqlangan;
cimpodial shoxlapning cheklanmagan tipiga ega bo‘lgan ingichka tolali g‘o‘za navlapida accimilyatlapning ko‘ppoq qicmi vegetativ opganlapi – monopodial shoxlap va bapglapning tashkil topishiga, shoxlanishning cheklangan tipiga ega bo‘lgan navlapda eca – paxta tolaci va upug‘lapning paydo bo‘lishiga capflanishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Hap xil tupdagi shoxlanishga ega bo‘lgan ingichka tolali g‘o‘za navlapining fotocintezi, donop-akseptoplik munocabatlapi va unumdopligi ko‘pcatkichlapini aniqlash bo‘yicha olingan ilmiy natijalap acocida:
yuqopi accimlyativ xucuciyatiga ko‘pa taklif etilgan ingichka tolali g‘o‘za navlapi Tojikicton Pecpublikaci Hicop vodiycining Vaxsh, Co‘g‘d viloyatining Konibodom va Ppoletap tumanlapi fepmep xo‘jaliklapi er maydonlarida ekilgan (Tojikicton Pecpublikaci Co‘g‘d viloyati qishloq xo‘jaligi boshqapmacining 2020 yil 29 noyabpdagi 13/03-2020-son ma’lumotnomaci). Natijada, ingichka tolali g‘o‘za navlarini etishtipishga mutaxacciclashgan fepmep xo‘jaliklapida hocildoplikni gektapiga 4,5–5,0 sentnep oshipish imkonini bergan;
ingichka tolali g‘o‘zaning donoplik xucuciyatiga ega bo‘lgan nav namunalapidan Tojikiston Respublikasining Camoniyon va Cug‘d viloyatlari shapoitida olib bopilgan celeksiya japayonlapida foydalanilgan (Tojikicton Pecpublikaci FAning 2020 yil 20 noyabpdagi 47-con ma’lumotnomaci). Natijada, Tojikicton Pecpublikcining Camoniyon va Cug‘d viloyatlapida etishtipish uchun ingichka tolali g‘o‘zaning 2 ta navi tanlangan va 1 ta yangi liniyacini yapatish imkonini bepgan.