Собиров Анвар Кувандиковичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Шеъриятда сўз тартиби. (Ҳозирги ўзбек шеърияти мисолида)», 10.00.01 – Ўзбек тили  (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Fil499.
Илмий раҳбар: Мирзаев Ибодулла Камолович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03. 
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршид, филология фанлари доктори; Маматов Абди, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи  ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек тилида сўз тартибининг турлари, ифода имкониятлари, бирламчи ва иккиламчи вазифалари, бадиий тасвир воситаларни ҳосил қилишдаги ўрни, ёндош ҳодисаларга муносабати масалаларини ҳозирги ўзбек шеърияти мисолида ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
ишда ҳозирги ўзбек тилида сўз тартиби, шеърий матнларда гапнинг актуал бўлиниши каби синтактик ҳодисаларга янгича муносабат билдирилди, шеъриятда сўз тартибининг ўзига хос хусусиятлари аниқланган;
шеъриятда сўз тартиби турлари аниқланди, уларнинг бирламчи ва иккиламчи вазифалари кўрсатиб берилди: сўз тартибининг бирламчи вазифаси синтактик, иккиламчи вазифаси эса шеър архитектоникасини шакллантириш ва поэтик деб аталувчи воситаларни юзага келтириши эканлиги асосланган; 
ўзбек тилида сўз тартиби турларининг ифода имкониятлари тўғри, ўзгарган, контакт, дистант ва аралаш тартиблар асосида ҳозирги ўзбек шеъриятига доир танланган матнларни синтактик, прагматик таҳлил қилиш орқали очиб берилган;
шеъриятда тўғри сўз тартиби  ва ўзгарган сўз тартиби (инверсия) қиёсий ўрганилди, сўз тартиби турларининг бажарадиган вазифалари аҳамиятлилиги нуқтаи назаридан таснифланди, сўз тартибининг бошқа синтактик, поэтик ва стилистик ҳодисаларга муносабати очиб берилган. 
IV. Тадқиқот натижаларнинг жорий этилиши.
Ўзбек шеъриятида сўз тартибини ўрганиш бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
шеъриятда сўз тартиби турли бадиий санъатларни ҳосил қилиш орқали бадиий матннинг таъсирли, образли бўлишини таъминлаши ҳақидаги назарий хулосалардан 2003-2007 йилларда бажарилган 5.1.17 рақамли “Шарқ мумтоз адабиётида комил инсон концепцияси” номли фундаментал лойиҳада фойдаланилган. (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 26 декабрдаги 89-03-5156-сон маълумотномаси). Илмий натижалар асосида ўзбек адабиётида комил инсонни шакллантирувчи сўзларнинг гап ёки мисраларда турли комбинацияларда намоён бўлиши очиб бериш имконини яратган;
сўз тартиби турларидан бўлган тўғри ва ўзгарган тартибда деривацион ёндашувнинг устунлигига оид назарий хулосалардан 2007-2011 йилларда бажарилган ОТ-Ф8-062 рақамли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” номли фундаментал лойиҳада ҳам фойдаланилган. (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 26 декабрдаги 89-03-5156-сон маълумотномаси). Илмий натижалар асосида кўплаб ижодкорларнинг сўз тартибидан фойдаланиш индивидуаллиги аниқлаш имконини берган;
диссертация амалий натижаларидан умумий ўрта таълим мактаблари учун она тилидан ДТС, ўқув дастурлари ва дарсликларни такомиллаштиришда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2019 йил 17 сентябрдаги 01/11-01/4-2292-сон маълумотномаси). Натижада, 8-синф “Она тили” дарслигининг синтаксис бўлимига доир “Гап бўлаклари”, “Гапда сўзлар тартиби”, “Гап урғуси” мавзулари назарий жиҳатдан ихчамлаштирилди, қоидаларни мустаҳкамловчи машқ ва топшириқларга  мослиги асослашга ҳизмат қилган.