Sayt test rejimida ishlamoqda

Шодиев Санъат Эргашевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турғун сўз бирикмаларининг синтактик деривацияси», 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Fil640.
Илмий раҳбар: Турниязов Неъмат Қаюмович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.02.03.
Расмий оппонентлар: Маматов Абдуғофур Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор; Абузалова Меҳринисо Кадировна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳозирги ўзбек тилида соф турғун сўз бирикмаларининг лингвистик табиатини ёритиш ва уларнинг деривацион хусусиятларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
соф турғун бирикмаларнинг лингвистик табиатини идиоматик маъноли турғун бирикмалардан фарқли равишда очиб берилган;
соф турғун бирикмаларнинг таркибли атама, мураккаб термин ва парафраза шаклларидаги турларида фраземага хос белгилар йўқлиги, улар ноидеоматик бирикма эканлиги асосланган;
турғун сўз бирикмалари нафақат семантик, балки синтактик ҳодиса мақомида ҳам келиши аниқланган;
турғун бирикмаларнинг семантик ва синтактик деривацияси маҳсули эканлиги далилланган;
фраземалар ва гап қолипидаги фразеологик ибораларнинг деривацион хусусиятлари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  
Турғун сўз бирикмаларининг синтактик деривацияси тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
турғун сўз бирикмаларининг синтактик деривацияи мавзуси доирасидаги бажарилган илмий тадқиқот иши натижалари Самарқанд давлат чет тиллар институтида олиб борилаётган ОТ – Ф8-062 сонли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” (2007-2011) мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган. (Oлий вa ўpтa мaхcуc тaълим вaзиpлигининг 2019 йил 4 сентябрдaги 89-03-3316-coн  мaълумoтнoмacи). Ушбу материалнинг жорий этилиши нутқий тузилмалар деривацияси ва уларнинг функционал-семантик мундаражаси муаммоларига доир хулосалар чиқариш имконини берган;
соф турғун бирикмалар, сўз бирикмалари, таркибли атама, мураккаб термин ва парафразаларнинг деривацион тамойиллари И-204-4-5 “Инглиз тили мутахасислик предметларидан ахборот коммуникация технологиялари асосида вертуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Oлий вa ўpтa мaхcуc тaълим вaзиpлигининг 2019 йил 2 февралдaги 89-03-749-coн  мaълумoтнoмacи). Илмий натижаларнинг қўлланиши сўз бирикмалари, турғун бирикмалар, фразеологик иборалар ва терминларнинг қўлланилишига доир виртуал ресурслар яратишга оид методик тавсияларни шакллантиришда назарий жиҳатдан хизмат қилган;  
турғун сўз бирикмаларининг синтактик деривацияси мавзусидаги илмий иш натижалари асосида тайёрланган таклиф ва тавсиялар институтнинг  “5111400-Хорижий тил ва адабиёти”, “5120200-Таржима назарияси ва амалиёти” бакалавриат таълим йўналишлари ҳамда “5А120201-Қиёсий тилшунослик, лингвистик таржимашунослик” магистратура мутахассисликларининг малака талабларига сингдирилган, талабаларнинг ушбу фанлар бўйича билимларининг ошиши ва ўқув материалларини такомиллаштиришга хизмат қилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 23-июлдаги 89-03-2634 сон маълумотномаси); 
сўзларнинг ўзаро муноабати, эркин ва турғун бирикмалар, ноидиомат ва идиоматик бирликлар таҳлили ҳамда қўлланиш усуллари бўйича олинган хулосалар асосида Самарқанд вилоят телерадиокомпанияси “Самарқанд садоси” эшиттиришинг 2020 йил 22-январдаги сони сценарийсига киритилган ҳамда уни тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2020 йил 28-январдаги 09-01/9-сон маълумотномаси). Натижалар тингловчилар учун тайёрланган материалларнинг мазмунини бойитишга хизмат қилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish