Зияев Шохрухмирзо Абдуманноп ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Неонатал сепсисда тимуснинг морфологик ва морфометрик ўзига хос хусусиятлари», 14.00.15 – Патологик анатомия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Tib941.
Илмий раҳбар: Исраилов Ражаббой, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Нишанов Дониёр Анарбоевич тиббиёт фанлари доктори; Расулов Хамидулла Абдуллаевич тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тимуснинг ўзига хос гистоархитектоникасида неонатал сепсисга қарши жавоб реакциясида ривожланадиган морфологик ва морфометрик ўзгаришларни баҳолашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бош мия жароҳати билан туғилиб нобуд бўлган чақалоқлар тимуснинг ангиоархитектоникасида ўзига хос томирлар тўри мавжудлиги, артерияларнинг асосий тармоғи паракортикал соҳадан ўтиб, пўстлоқ қаватини қон билан таъминлаши асосланган;
пўстлоқ қават капиллярлар девори мустаҳкам, мағиз қаватники эса ўтказувчан, қаватлар чегарасидаги посткапилляр венулаларни деворида Т-лимфоцитларнинг мавжудлиги, уларнинг шу соҳадан қонга миграцияланишидан далолат бериши асосланган;
тимуснинг меъёрий ва патологик ҳолатлари морфологик белгиларини баҳолаш натижасида неонатал сепсис таъсирида чала туғилган чақалоқларга нисбатан муддатида туғилганлар тимус гипоплазияси 8,8%га, инерт тимус 4,7%га, тимомегалия 4%га кўп ва аксинча акцидентал трансформация даражалари ўртача 13,9% га кам ривожланиши исботланган;
неонатал сепсис таъсирида тимусда ривожланган акцидентал трансформациянинг IV-V-даражасида пўстлоқ қават қалинлиги меъёрга нисбатан 959,1 мкмгача, мағиз қаватники эса 724,4 мкмгача юпқалашганлиги, меъёрга нисбатан акцидентал трансформациянинг V-даражасида пўстлоқ қават индекси 0,5 гача камайганлиги, пўстлоқ қаватдаги лимфоцитлар зичлиги эса 146 тагача тушганлиги, мағиз қават таркибидаги Гассал таначалар сони акцидентал трансформациянинг III-даражасида 12,5 тага кўпайиб, акцидентал трансформациянинг V-даражасида яна 4,3 тагача камайиши асосланган;
сепсис оғир ва узоқ вақт давом этадиган инфекцион жараён бўлганлигидан тимусда қайтмас даражадаги акцидентал трансформация ва иккиламчи атрофия ривожланиши, иккиламчи иммун танқислигининг асосий морфологик белгиси исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Неонатал сепсисда тимуснинг морфологик ва морфометрик ўзига хос хусусиятлари баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Неонатал сепсиснинг морфологик ва морфометрик баҳолаш алгоритми» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 25 июндаги 8н-д/79-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсияномада неонатал сепсисда тимуснинг морфологик ва морфометрик ўзига хос хусусиятлари баҳолаш, касалликларни ўз вақтида самарали даволаш тартибини тизимли ташкиллаштириш имконини берган.
Неонатал сепсисда тимуснинг морфологик ва морфометрик ўзига хос хусусиятларини морфологик ташхислаш ва даволаш тартибини такомиллаштириш асосида олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика суд тиббий экспертизаси илмий-амалий маркази Андижон филиали ва Республика шошилинч тез ёрдам илмий маркази Андижон филиалининг Патологик анатомия бўлимига тадбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 7 августдаги 8н-з/100-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши оғир ва узоқ вақт давом этадиган инфекцион жараёнда, яъни сепсисда тимусда қайтмас даражадаги акцидентал трансформация ва иккиламчи атрофия ривожланиши, иккиламчи иммун танқислигининг асосий морфологик белгиси асослаш тартибини жорий қилиш имконини берган.