Кличев Зафар Сафаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қизилқум завод типидаги сур қоракўл қўйлари маҳсулдорлигини оширишнинг илмий-амалий асосларини такомиллаштириш», 06.02.03 – Хусусий зоотехния. Чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш технологияси (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Qx219.
Илмий раҳбар: Бобоқулов Насилло Асадович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти, PhD.05/30.12.2019.Qх.75.01.
Расмий оппонентлар Холмирзаев Дўстмухаммад Холмирзаевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Турсунов Хайрулло Шарофиддинович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қизилқум регионида яратилган сур рангли қоракўл қўйларининг янги Қарнабчўл иқлим шароитида биологик, маҳсулдорлик ва ирсий хусусиятларини шу зонада азалдан урчитиладиган қора рангли қоракўл қўйлари кўрсаткичлари билан қиёслаб ўрганиш асосида, сур қўйлар салоҳиятидан фойдаланишнинг самарали йўлларини аниқлаш орқали уларнинг маҳсулдорлигини оширишнинг илмий - амалий асосларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Қарнабчўл экологик шароитида “Қизилқум” завод типидаги сур қоракўл қўйларининг маҳсулдорлик кўрсаткичларини оширишнинг илмий-амалий асослари такомиллаштирилган;
сур қоракўл қўйлари ва улар авлодларининг ўсиш, ривожланиш динамикаси параметрлари аниқланган;
қизилқум завод типидаги сур қоракўл қўйларининг конституционал хусусиятларига илмий асосланган ҳолда тавсиф берилган;
сур қоракўл қўйлар авлодларида муҳим барра – тери белгиларининг намоён бўлиш хусусиятлари ва даражалари аниқланган ҳамда улардан самарали фойдаланиш усуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қизилқум завод типидаги сур қоракўл қўйлари маҳсулдорлигини оширишнинг илмий-амалий асосларини такомиллаштириш йўналишида Қарнабчўл шароитида олиб борилган тадқиқотлар натижасида:
янги экологик шароитда “Қизилқум” завод типидаги сур қўйларнинг селекцион кўрсаткичларини ўрганиш асосида уларнинг маҳсулдорлигини ошириш бўйича ишлаб чиқилган ечимлар Самарқанд вилояти, Нуробод тумани “Сахоба ота қоракўл насл” МЧЖда жорий этилган (“Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш Давлат қўмитасининг 2020 йил 07 июлдаги 02/23-980 сон маълумотномаси). Натижада қўйларнинг ирсий салоҳияти такомиллаштирилиб, бир дона қоракўл терисини сотиш нархи 10,2 минг сўмга, рентабеллик даражаси 24,5 фоизга ошган;
янги экологик шароитда қўйлар барра-тери кўрсаткичларининг наслга берилиш даражаларидан фойдаланиш усули Самарқанд вилояти Нуробод тумани “Тутли қоракўл замини” МЧЖда жорий этилган (“Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш Давлат қўмитасининг 2020 йил 07 июлдаги 02/23-980 сон маълумотномаси). Натижада авлодларда қимматли селекцион белгиларнинг намоён бўлиши 10-15 фоизга яхшиланиб, 1 дона қоракўл терисини сотиш нархи 9,8 минг сўмга, рентабеллик даражаси эса 20,2 фоизга ошган;
янги экологик шароитда сур рангли қоракўл қўзиларининг ўсиш ва ривожланишини ўрганиш асосида уларнинг ушбу салоҳиятидан самарали фойдаланиш усули Самарқанд вилояти, Пахтачи тумани “Қарнаб ота” МЧЖда жорий этилган (“Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш Давлат қўмитасининг 2020 йил 07 июлдаги 02/23-980 сон маълумотномаси). Натижада қўйлар тирик вазнининг 3-5 кг, 1 бош қўйдан олинадиган даромаднинг 50-70 минг сўмга, рентабеллик даражасининг 22,0 фоизга ортиши кузатилган.