Пирниязова Алима Қудияровнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қорақалпоқ тили фразеологик системаси ва унинг стилистик имкониятлари», 10.00.03 – Қорақалпоқ тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.DSc/Fil154.
Илмий маслаҳатчи: Абдиназимов Шамшетдин Нажимович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc.03/30.12.2019.Fil.20.01.
Расмий оппонентлар: Зарипбой Дўсимов, филология фанлари доктори, профессор; Мағрипа Қайнарбай қизи Ескеева, филология фанлари доктори, профессор; Қосимжон Позилович Содиқов филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳозирги қорақалпоқ тилидаги фразеологизмларга хос хусусиятларни, семантик, лингвомаданий ва услубий типларини аниқлаш ва фразеологик тизимни тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
қорақалпоқ тили фразеологик системасининг назарий асослари тилшуносликда шаклланган илмий-назарий қарашлар негизида семантик-лингвомаданий аспектда очиб берилган; 
қорақалпоқ тилидаги фразеологизмларнинг мураккаб этномаданий бирлик эканлиги, ҳажми ва чегараси,  семантикаси мазкур мезонлар асосида инсон онги – сезгиси, идроки орқали улардаги маълумотларга эга бўладиган ҳар хил нуқтаи назардан аниқланган;
қорақалпоқ тилшунослигида илк бор фразеологизмларни аниқлашда мезонлар, фразеологик тизимнинг семантик, услубий хусусиятлари, матндаги услубий вазифалари ва қўлланилиш хусусиятлари асослаб берилган;
қорақалпоқ тили фразеологиясига янгича – тизимли-вазифавий, антропоцентрик ёндашув қўлланилган; халқ менталитети, миллий характерини сифатловчи фразеологизмлар лингвомаданий нуқтаи назардан тавсифланган;
фразеологизмларнинг тарихий-маданий хусусиятлари қорақалпоқ халқининг лингвомаданий қарашлари билан уйғун ҳолда изоҳланган;
қорақалпоқ тили фразеологизмларининг матнда, оғзаки сўзлашув, фольклор ва насрий асарларда қўлланишдаги услубий имкониятлари очиб берилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қорақалпоқ тилидаги  фразеологик система ва унинг стилистик имкониятларининг семантик-лингвомаданий таҳлилини амалга ошириш бўйича олинган натижалар асосида:
фразеологизмларнинг бадиий ва фольклор асарларда ишлатилишига оид хулосалар «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш» мавзусидаги (2012-2016 й.й. бажарилган) Ф1-ФА-0-43429-рақамли фундаментал лойиҳада  фойдаланилган (ЎзР ФА ҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2020 йил 13 июлдаги 115/1 сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг қўлланилиши натижасида бадиий ва  фольклор асарларида фразеологизмларнинг тўғри ва кўчма маъноларда фойдаланилиш даражасини очиб бериш имконини берган;
фразеологизмларнинг функционал сўз ясалишига оид хулосалари «Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши» мавзусидаги (2012-2016 й.й. бажарилган) ФА-Ф1-Г003 рақамли фундаментал лойиҳада фойдаланилган (ЎзР ФА ҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2020 йил 13 июлдаги 116/1 сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши фразеологизмларнинг қорақалпоқ тилидаги сўз ясалиши соҳасига боғлиқ ва фарқли томанлари каби масалаларни аниқлашга эришилган. 
фразеология, фразеологик маъно, фразеологик услуб  борасидаги тадқиқот натижалари Қорақалпоқстон Республикаси 10 синф мактаб дарсликларида ўқув жараёнига жорий этилган. Ўқувчиларнинг лисоний компетентлигини ривожлантиришнинг мазмун-моҳияти диссертант томонидан нашр этилган “Ш.Сейтовтың «Ығбал соқпақлары» романында фраземалардың қолланылыўы» (Узлуксиз таълим тизимида тил ва адабиётни ўқитишда инновациялар. Илмий мақолалар тўплами. Тошкент: Фан ва технология, 2019) ва M.Nızanov shıǵarmalarınıń frazeologizmler sózligi (Nókis: NMPI baspaxanası, 2019) мақола ва луғатида акс эттирилган (Қорақалпоғистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг  2020 йил 13 июлдаги 01-01/01-09-1906 сонли маълумотномаси). Илмий хулосаларнинг амалиётда қўлланилиши Республика мактаб ўқувчиларининг лингвистик компетентлигини ривожлантиришга, фразеологик услубият энг муҳим воситалардан бири эканлигини англашларига кўмаклашган.  
қорақалпоқ шеърияти ва насрида қўлланилган фразеологизмларнинг Т.Қайыпбергенов, И.Юсуповлар томонидан ижодий-семантик ўзгаришларга учраши, фразеологизмларни қўллаш  маҳорати Бердақ Миллий музейида маънавият дарслари ва илмий-амалий анжуманлар ўтказиш жараёнида  тарғиб этилган (Қорақолпоғистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2020 йил 2 июлдаги 2-04/905-сон маълумотномаси). Илмий хулосаларнинг амалиётда қўлланилиши анжуман қатнашчиларининг бадиий тафаккурини оширишга хизмат қилган. 
тилнинг нодир бойлиги бўлган фразеологизмларнинг жонли нутқда кенг қўлланилиши ва нутқ маданиятини ошириш мақсадида   Қорақалпоғистон телеканалининг «Әдебият бостаны», «Гәўҳар сѳзлер» кўрсатувлари орқали намойиш этилган ва Қорақалпоғистон радиоканалининг «Мусиқий дам олиш дастурлари» бош муҳарририяти томонидан тайёрланадиган «Әдебият ҳәм дәўир», «Тарийхый шахслар», «Жаслар ушын», «Мийрас» эшиттиришларининг сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Телерадиокомпаниясининг 2020 йил 10 июлдаги 01-02/ 948 сонли маълумотномаси).   Натижада кўрсатувлар мазмун-мундарижасининг илмий-оммабоплиги таъминланган ҳамда янги манбалар билан бойиган.