Раҳмонова Шаҳноза Муҳитдиновнанинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида арузнинг поэтик шакл ва мазмун такомилидаги ўрни”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Fil958.
Илмий раҳбар: Юсупова Дилнавоз Раҳмоновна, филология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Боқижон Тўхлиев, филология фанлари доктори, профессор; Якубов Исламжон Ахмеджанович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Давлат Адабиёт музейи. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида аруз тизимининг поэтик шакл такомилидаги ўрнини Ҳабибий, Собир Абдулла, Чустий, Эркин Воҳидов, Абдулла Орипов шеърияти мисолида ўрганиш; ижодкорлар девонларидаги вазнларнинг мазмун билан муносабатини тадқиқ қилиш; байтли шеър шаклларининг вазн хусусиятлари, мазмун уйғунлиги; кичик лирик жанрларнинг вазн ва ўлчов даражалари; бандли шеърларда жанр имкониятларининг истифода этилиши билан боғлиқ масалаларни ёритишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида мумтоз лирик турнинг 17 жанри, аруз тизимининг 11 баҳрида ижод қилинганлиги мисоллар асосида исботланган;
аруз тизимидан фойдаланишда Мавлоно Лутфий, Алишер Навоий, Заҳириддин Бобур, Нодира, Муқимий, Фурқат каби мумтоз ижодкорларда учрамаган ноанъанавий вазнлар: ражази мусаддаси солим, ҳазажи мусаммани аштари мусаббағ, ҳазажи мураббаъи солим, ҳазажи мураббаъи мусаббағ, мутадорики мусаммани музол, мутақориби мусаммани аслами мусаббағлар ҳам истифода этилганлиги аниқланган;
ХХ аср иккинчи ярми шеъриятида рубоий жанр ва вазн хусусиятларига кўра анъанавий (мумтоз) рубоийлар; дубайтийлар; тўртликларга ажратилиши, туюқлар 1) рамал баҳрида яратилган туюқлар; 2) тажнисга асосланган туюқлар; 3) бармоқ вазнида яратилган туюқларга бўлиниши далилланган;
мустазод жанрининг янги шакллари ноанъанавий тарзда тўлиқ мисра биринчи ва тўртинчи, ярим мисралар эса 2 ва 3 қаторда келиши билан боғлиқ жиҳатлар ойдинлаштирилган; илк марта Чустий ижодида ғазали қўш мувашшаҳ, мухаммас-мустазод, мухаммас-қасида, мухаммас-марсия яратилганлиги аниқланган; ХХ аср иккинчи ярми ўзбек аруз тизимида таркиббандлар анъанавий марсия мазмунида эмас, балки ишқий мавзуда яратилганлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида арузнинг поэтик шакл ва мазмун такомилидаги ўрни мавзусини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида арузнинг поэтик шакл ва мазмун такомилидаги ўрни ҳамда аруз назариясига оид илмий-назарий қарашлар ОФ-Ф8-027 рақамли «Қўлёзма манбаларнинг миллий маънавий ва адабий мерос тарғиботидаги аҳамияти» (2007–2011 йй.) мавзусидаги фундаментал лойиҳада тизимли тадқиқ этилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 ноябрдаги 89-03-2686-сон маълумотномаси). Натижада ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шеъриятида «Фунун ул-балоға», «Мезон ул-авзон» ва «Аруз рисоласи» каби мумтоз манбаларга таянилган ҳолда миллий арузшунослик назариялари такомиллаштирилган; 
давр шоирлари аруз тизимидан фойдаланишда Лутфий, Алишер Навоий, Нодира, Муқимийлар ижодидан таъсирланиш билан бир қаторда, уларнинг шеърларида мумтоз шеъриятимизда учрамаган ноанъанавий вазнлар: ражази мусаддаси солим, ҳазажи мусаммани аштари мусаббағ, мутадорики мусаммани музол вазнлари ҳам истифода этилганлиги билан боғлиқ маълумотларни асослашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 ноябрдаги 89-03-2686-сон маълумотномаси). Натижада ХХ аср иккинчи ярми ўзбек шоирларининг девонларидаги шеърлар ва ғазалларнинг ўзбек адабиёти тарихидаги ўзига хос аҳамияти очиб берилган;
рубоий, туюқ жанрларининг жанр ва вазн хусусиятларига кўра, уч гуруҳга бўлиниб тасниф қилинганлиги; байтли шеър шаклларининг вазн хусусиятлари, мустазод ва қасидада вазн ва мазмун уйғунлигига доир назарий қарашлар келтирилганлиги; байт асосидаги бандли шеърларнинг ўлчов имкониятлари ва мусамматларнинг вазн хусусиятлари ўрганилганлиги, шунингдек, Чустий, Собир Абдулла ижодида илк марта мухаммас-мустазод, мухаммас-қасида, мухаммас-марсия мавжудлиги ҳақидаги натижалар А-1-98 рақамли «Ёшлар маънавиятини шакллантиришда Алишер Навоий адабий-педагогик қарашларининг ўрни ва аҳамиятини тадқиқ этиш» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 ноябрдаги 89-03-2686-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижалар асосида ХХ аср иккинчи ярмида яратилган ўзбек шоирларининг девонларидаги аруз тизимидаги шеър ва ғазаллар Алишер Навоийнинг арузга оид қарашларига мослиги, миллий-маънавий ва адабий меросининг ажралмас қисми эканлиги исботини топган.