Латипова Нодира Мухтаржановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда оила ва болаларни ижтимоий ҳимоя қилиш», 22.00.02 – Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи (социология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.DSc/Sots3. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSc.20/30.12.2019.S.23.02.
Илмий маслаҳатчи: Холбеков Абдуғани Жуманазарович, социология фанлари доктори, профессор. 
Расмий оппонентлар: Қодиров Анвар, фалсафа фанлари доктори, профессор; Абдуазимов Оқилжон Уткурович, социология фанлари доктори; Каримова Дилдора Мирсобитовна, иқтисод фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ижтимоий ривожланиш жараёнларига комплекс ёндашуви асосида Ўзбекистондаги оила ва болаларни ижтимоий ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштиришга доир тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оила ва болаларни ижтимоий зарарли ташқи (маданий, сиёсий) таъсир омилларидан профилактика қилиш ва янги Ўзбекистон муҳитида инсонийлашган ижтимоий ҳимоя тизими  (инклюзив ёндошув, ҳар бир шахсга ихтисослаштирилган ва юқори технологик тиббий ёрдам кўрсатиш, гўдаклар ва болалар ўлимини пасайтириш бўйича превентив ишни йўлга қўйиш, инсон капиталини ривожлантириш бўйича инвестиция самарадорлигини ошириш)ни жорий этиш йўллари очиб берилган. 
ижтимоий ҳимояга эҳтиёжманд оилалар ва болаларни қўллаб қувватлаш учун ривожланган мамлкатларда апробациядан ўтган ва кенг қўлланиб келинаётган бенефециарийлар (мулкдорлар, меценатлар,банкирлар, бадавлат шахслар)ни ижтимоий ҳимоя ва тараққиёт субъектларига айлантириш амалиётини мамлакатимизда жорий этиш имкониятларининг миллий-менталь хусусиятлари очиб берилган.
“ижтимоий ҳимоя”  дискурсига оилалар ва болалар манфаатларини таъминлайдиган принциплар (универсаллик, ҳамжиҳатлик, тенглик, чекламаслик, адолат) асосида ёндашилиб, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш, ижтимоий хавфларни бартараф қилиш орқали меҳр-оқибатлилик негизида интеграциялашган  янги жамиятни шакллантиришга йўналтирилган ижтимоий ҳаракатлар йиғиндиси эканлиги илмий асосланган;
кундалик хаётда учрайдиган одатий ҳолатлар, хаётдаги фавқулодда, ностандарт ёки кутилмаган вазиятларда ижтимоий ёрдам тизимини ташкил этишнинг янги шакллари (қўллаб-қувватлаш хизмати, ахборот консультатив хизматларни ривожлантириш, инқирозли вазиятда психологик ёрдам кўрсатиш, оилада ҳаёт кечириш кўникмаларига ўргатиш) ишлаб чиқилган;
болаларни ижтимоий ҳимоялашда бошқарувнинг вертикаллик тамойили қўлланилиб, давлат, ҳудудий ва маҳаллий даражалардаги бошқарув органларининг ваколатларини аниқ белгилаб қўйиш орқали турли нодавлат ва халқаро ташкилотлар (маҳалла, ЮНИСЕФ, РБИММ, маҳаллий ва ҳудудий ҳокимият органлари ва б.) фаолиятини уйғунлаштирувчи ижтимоий шериклик модели ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Ўзбекистонда оила ва болаларни ижтимоий ҳимоя қилиш бщйича олинган илмий  натижалар асосида:
оила ва болаларни ижтимоий зарарли ташқи (маданий, сиёсий) таъсир омилларидан профилактика қилиш ва янги Ўзбекистон муҳитида инсонийлашган ижтимоий ҳимоя тизими  (инклюзив ёндошув, ҳар бир шахсга ихтисослаштирилган ва юқори технологик тиббий ёрдам кўрсатиш, гўдаклар ва болалар ўлимини пасайтириш бўйича превентив ишни йўлга қўйиш, инсон капиталини ривожлантириш бўйича инвестиция самарадорлигини ошириш)ни жорий этишга доир таклифларидан “Етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг 12.02.2019 й. №ПҚ-4185 сонли Қарори лойиҳасини тайёрлашда фойдаланилган (Вазирлар Маҳкамаси қошидаги “Оила” илмий-амалий тадқиқотлар марказининг 2019 йил 27 февралдаги 201-сон малумотномаси). Бу Ўзбекистонда етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоялашга доир ҳуқуқий-меъёрий базани бойитишга хизмат қилган;
ижтимоий ҳимояга эҳтиёжманд оилалар ва болаларни қўллаб қувватлаш учун ривожланган мамлкатларда апробациядан ўтган ва кенг қўлланиб келинаётган бенефециарийлар (мулкдорлар, меценатлар,банкирлар, бадавлат шахслар)ни ижтимоий ҳимоя ва тараққиёт субъектларига айлантириш амалиётини мамлакатимизда жорий этиш имкониятларининг миллий-менталь хусусиятларига доир хулосаларидан «Ижтимоий иш этикаси» ва «Этические принципы и ценности социальной работы» дарсликларини ҳамда «Социальное обеспечение и защита детей и молодежи» ўқув қўлланмасини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 10 июлдаги 89-03-2674-сон хулосаси). Бу Ўзбекистонда “Ижтимоий иш” соҳаси бўйича олий маълумотли кадрлар тайёрлаш самарадорлигини ошириш имконини берган.
“ижтимоий ҳимоя”  дискурсига оилалар ва болалар манфаатларини таъминлайдиган принциплар (универсаллик, ҳамжиҳатлик, тенглик, чекламаслик, адолат) асосида ёндашилиб, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш, ижтимоий хавфларни бартараф қилиш орқали меҳр-оқибатлилик негизида интеграциялашган  янги жамиятни шакллантиришга доир таклиф ва тавсияларидан Республика болалар ижтимоий мослашув марказининг 2015 йилда чоп этилган “Ўзбекистонда болаларни ижтимоий ҳимоялаш тизимига оид терминологик маълумотнома-луғат” ҳамда 2016 йилда чоп этилган «Социальная работа с семьями, имеющими детей с особыми потребностями” услубий қўлланмасини нашр қилишда фойдаланилган (Республика болалар ижтимоий мослашув марказининг 2019 йил 4 февралдаги 06/49-сон маълумотномаси). Бу эса, марказ ва унинг филиалларида меҳнат қилаётган ижтимоий иш ходимларига оила ва болалар билан ижтимоий иш олиб бориш самарадорлигини ошириш имконини берган;
“ижтимоий ҳимоя”  дискурсига оилалар ва болалар манфаатларини таъминлайдиган принциплар (универсаллик, ҳамжиҳатлик, тенглик, чекламаслик, адолат) асосида ёндашилиб, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш, ижтимоий хавфларни бартараф қилиш орқали меҳр-оқибатлилик негизида интеграциялашган  янги жамиятни шакллантириш борасидаги амалий тавсиялар ва таклифларидан Ўзбекистон Республикасида Оила институтини мустаҳкамлаш концепциясини амалга ошириш мақсадида ишлаб чиқилган “Йўл харитасининг” 28 қисмини амалга оширишда фойдаланилган (Вазирлар Маҳкамаси қошидаги “Оила” илмий-амалий тадқиқотлар марказининг 2019 йил 27 февралдаги 201-сон малумотномаси). Натижада 2019 йилдан бошлаб маҳалла, НТТ, ҳокимиятлар ва бошқа ижтимоий ҳимоя билан шуғулланаётган институтларнинг мутахассисларида ижтимоий ҳимоя фаолияти самарадорлигини ошириш имконини берган. 
болаларни ижтимоий ҳимоялашда бошқарувнинг вертикаллик тамойили қўлланилиб, давлат, ҳудудий ва маҳаллий даражалардаги бошқарув органларининг ваколатларини аниқ белгилаб қўйиш орқали турли нодавлат ва халқаро ташкилотлар (маҳалла, ЮНИСЕФ, РБИММ, маҳаллий ва ҳудудий ҳокимият органлари ва б.) фаолиятини уйғунлаштирувчи ижтимоий шериклик моделидан Республика Болаларни ижтимоий мослаштириш марказининг “Создание единой системы по оказанию комплексных социальных услуг детям с особыми потребностями в региональных филиалах Республиканского центра социальной адаптации детей” мавзусидаги ККРНТ А-1-025-рақамли илмий лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган (Республика болалар ижтимоий мослашув марказининг 2019 йил 4 февралдаги  06/49-сон маълумотномаси). Бу Фарғона ва Самарқанд шаҳарларидаги филиаллари ходимларида болаларга нисбатан амалга оширилган зўравонлик муносабати, хавфли гуруҳдаги болаларни аниқлаш ва уларга ижтимоий иш усулларини қўллашга доир касбий тайёргарлигини ошириш имконини берган.