Садинова Нафиса Усмановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбек тили иш юритиш терминологияси», 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil496.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти.
Илмий маслаҳатчи: Мадвалиев Абдуваҳоб, филология фанлари номзоди, катта илмий ходим.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.02/30.12.2019.Fil.46.03.
Расмий оппонентлар: Одилов Ёрқинжон Раҳмоналиевич, филология фанлари доктори, катта илмий ходим; Абдиев Муродқосим Болбекович, филология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбек тили иш юритиш терминологиясининг шаклланиш ва ривожланиш тарихи, шаклланиш манбаларини, ҳужжатлар тили ва услубини ўрганиш орқали соҳа терминларини тартибга солиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат: 
иш юритиш ҳужжатлари тили ва лексикасининг шаклланиш тарихи ўрганилиб, манбалар асосида ёритиб берилган;
соҳа терминологияси шаклланиши ва бойишининг ички ва ташқи манбалари ишончли фактлар асосида белгиланган;
иш юритиш терминларининг ҳосил бўлиш усуллари аниқланиб, терминларнинг структур таҳлили амалга оширилган;
иш юритиш ҳужжатларининг матний, услубий-синтактик хусусиятлари ўрганилган ва кенг қўлланувчи синтактик конструкциялар аниқланган;
“Давлат тили ҳақида”ги қонуннинг иш юритиш терминологиясини қайта шакллантиришдаги аҳамияти далиллар асосида кўрсатилган;
иш юритиш терминологиясида нуқсон саналган синонимия, дублетлик, вариантлилик ҳодисалари ўрганилган ва уларни бартараф этиш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбек тили иш юритиш терминологиясининг шаклланиши ва ривожланишини, ҳозирги ҳолатини тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар ва хулосалар асосида:
диссертацияда таҳлил қилинган ва бевосита иш юритиш лексикасига алоқадор амлокдор, дафтардор, девонбеги, маҳрам, мунший, парвоначи, қутидор каби амал, мансаб номларини билдирувчи тарихий терминлар; авизо, баённома, билдиришнома, буйруқ, васиятнома, далолатнома, йўриқнома, кўчирма каби ҳужжат номлари; аноним, аттестация, вакансия, дубликат, йўқлама, кунбай, муншаот, огоҳлантириш, таътил, устама каби терминлар; аккорд иш ҳақи, даъво аризаси, ижара шартномаси, меъёрий ҳужжат кўринишидаги бирикма терминлар изоҳларидан ФА-Ф8-034 рақамли “Ўзбек тили лексикаси ва терминологиясининг ривожланиш тамойиллари” мавзуидаги фундаментал лойиҳа доирасида яратилган кўп жилдли “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”даги тегишли луғат мақолаларини ёзишда, мазкур луғавий бирликларни изоҳлашда фойдаланилган (ЎзР Фанлар академиясининг 2019 йил 17 сентябрдаги 3/1255–2490-сонли маълумотномаси). Натижада луғатдаги айни терминлар ва тушунчаларнинг изоҳлари тўлдирилди ва такомиллашди, луғатнинг мазмуни ва сифати янада мукаммаллашди;
шунингдек, диссертациядаги адрес – манзил, тураржой, акт – далолатнома, устав – низом, шартнома, битим; меҳнат битими, хизмат маълумотномаси, шахсий маълумотнома сингари 40 дан ортиқ иш юритиш терминларининг таҳлилларидан ФА-Ф1-Г041 рақамли “Ўзбек тили лексикаси ва терминологиясининг мустақиллик даври тараққиётини тадқиқ этиш” номли фундаментал лойиҳанинг биринчи йўналишини ёзишда; диссертацияда ўрганилган ва иш юритишга бевосита ёки билвосита алоқадор бўлган аванс – бўнак, адресант, адресат, бланк, виза, гувоҳнома, ёзишма, жарима, илтимоснома, имзо, кворум, кенгаш, назоратчи, нота, нотариус, пенсионер, рағбатлантириш, реквизитлар, рухсатнома, қарор; вербал нота, ёпиқ мажлис, ижара шартномаси, ишонч ёрлиғи, мансабдор шахс, маъмурий жавобгарлик, юридик шахс каби юздан ортиқ терминологик бирликларнинг таҳлил ва изоҳларидан лойиҳанинг учинчи йўналиши – “Ижтимоий-сиёсий терминларнинг қисқача изоҳли луғати”ни тузишда фойдаланилган. (ЎзР Фанлар академиясининг 2019 йил 17 сентябрдаги 3/1255 – 2490-сонли маълумотномаси). Диссертация натижаларидан, терминлар таҳлили ва изоҳидан фойдаланиш лойиҳа бўйича бажарилган тадқиқот ва тузилган луғатнинг мукаммал ва сифатли бўлишини таъминлади;
диссертация натижалари ва хулосаларидан, хусусан, -нома аффиксоиди ёрдамида ҳосил қилинган ўнлаб ҳужжат номлари изоҳларидан ХТ-Ф 2-004 рақамли “Ўзбек халқ педагогикаси ва фольклор анъаналари” мавзуидаги ёш олимлар фундаментал илмий-тадқиқот лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (ЎзР Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 27 январдаги 89-03-331-сонли маълумотномаси). Диссертация натижаларидан, ҳужжат номлари таҳлили ва изоҳидан фойдаланиш ўқувчиларнинг компьютер техникаси воситасида мустақил фикрлашга доир билимларини ошириш учун тузиладиган савол-топшириқларнинг мукаммал ва сифатли бўлишини таъминлади;
диссертациядаги таҳлиллар ва хулосалар асосида ўзбек тилида иш юритишга алоқадор бўлган 1400 дан ортиқ терминологик бирликни қамраб олган “Иш юритиш терминларининг қисқача изоҳли луғати” (Тошкент, 2019. – 160 бет) яратилди (Луғат Навоий давлат педагогика институти илмий кенгашининг 2019 йил 28 февралдаги 7-сонли йиғилиш қарори билан нашрга тавсия этилган). Ушбу луғат иш юритиш соҳасида фаолият юритувчи мутатахассисларга муҳим манба бўлиш билан бирга соҳа терминологиясини тартибга солишга ҳам катта ёрдам беради.