Култашева Нигорахон Данияровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон музейларида миллий рангтасвир коллекцияларининг шаклланиши», 17.00.04 – Тасвирий ва амалий безак санъати (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/San56.
Илмий раҳбар: Ахмедова Нигора Рахимовна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Санъатшунослик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Санъатшунослик институти, DSc.02/30.12.2019.San.51.01.
Расмий оппонентлар: Қодирова Дилафруз Мухсиновна, санъатшунослик фанлари доктори; Алиева Зафара Жумабаевна, санъатшунослик фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон миллий рангтасвир тарихидаги асосий бадиий жараёнларни аниқлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ХХ аср миллий рангтасвир тарихи манзараси музей фондларидаги коллекциялар асосида тадқиқ этилиши натижасида муайян даврдаги бадиий жараён ва рассомлар ижоди тўғрисидаги қарашларни янада ойдинлаштириши далилланган;
бадиий жараёнлар ривожи, жанрларнинг шаклланиши, услубий йўналишлар ва миллий рангасвир тарихидаги асосий тамойиллар етакчи санъат усталари ижоди кесимида очиб берилган;
И.В.Савицкийнинг Нукус музейи коллекциясини шакллантиришда қўллаган комплектлаштириш усулининг маърифий, Ғарб ва шарқ санъатининг интеграциялашуви ва ўзаро таъсири каби аҳамияти очиб берилган;
рангтасвир асарлари инвентаризация ва атрибуцияси муаммоларига доир янги паспорт маълумотномаси намунасини яратиш асосида музей фондидаги ашёларни ҳужжатлаштириш тизимини такомиллаштириш зарурати асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон музейларида миллий рангтасвир коллекцияларининг шаклланишига оид тадқиқот ишидан олинган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
Ўзбекистон рангтасвири генезисини ёритишда музей коллекцияларининг бадиий салоҳиятига оид илмий натижалардан, шунингдек, ХХ аср Ўзбекистон рангтасвир тарихини музей захиралари орқали тадқиқ этиш бадиий жараёнлар ҳамда рассомлар ижодини кенг қамровда ўрганишнинг муқобил усули эканлиги далилланган миллий рангтасвир коллекцияларининг шаклланишига оид маълумот ва хулосалардан Ўзбекистон давлат санъат музейи “Ўзбекистон рангтасвири” бўлимининг ҳужжатлаштириш тизими ва экспозиция фаолиятида, кўргазмаларнинг илмий концепциясини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2020 йил 22 январидаги 01-12-10-275 маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши музей илмий тадқиқот фаолиятидаги самарадорликни оширган, коллекциялар билан ишлаш ва уларни кенг тарғиб этишда муҳим ўрин тутган, рангтасвир тарихига оид тўлиқ ўрганилмаган бадиий жараёнларни ёритишга хизмат қилган;
ХХ аср миллий рангтасвир тарихи музей фондларидаги коллекцияларнинг тадқиқ этилиши натижасида муайян даврдаги бадиий жараён ва рассомлар ижодига ойдинлик киритилган асосий хулосалар К.Беҳзод номидаги МРДИнинг Санъатшунослик факультетидаги “Умумсанъат тарихи” мутахассислик фанидан тайёрланган ўқув қўлланмада акс этган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 892-сонли буйруғи). Натижада талабаларда Европа импрессионизми билан бирга унинг миллий рангтасвирдаги ривожи, асосий хусусиятлари, ўзига хос характери ва намояндалари ҳақида маълумот ҳосил бўлишига хизмат қилган.