Бахриева Дилфуза Хакимовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): « Абдураҳмон Жомий тасаввуфий қарашларининг гуманистик моҳияти», 09.00.03 – Фалсафа таърихи (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Fal140.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.F.02.02 рақамли илмий кенгаш.
Илмий раҳбар: Шодиев Рустам Тоҳирович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Наврузова Гулчеҳра Негматовна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Ҳошимхонов Мӯмин, фалсафа фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат педагогика инстититути.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Абдураҳмон Жомийнинг тасаввуфий ғояларининг гуманистик моҳиятини очиб бериш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Абдураҳмон Жомий фалсафий-тасаввуфий қарашлари (“Вахдат ул-вужуд” таълимоти)нинг гуманистик моҳияти ёшлар тарбиясида муҳим омил эканлиги мантиқий жиҳатдан асосланган;
Абдураҳмон Жомий маънавий меросида илгари сурилган “комилликка эришиш” концепциясини комплекс таҳлил қилиш воситасида инсон ҳаётининг асл моҳиятининг мақсади аниқланган;
Абдураҳмон Жомийнинг устоз-шогирд муносабатлари, қатъий интизом, илмга рағбат, тарбия сингари гуманистик ғоялари инсонларни маънавий-ахлоқий тарбиялашда бирламчи асос эканлиги тарихий-фалсафий факт асосида далилланган;
Абдураҳмон Жомий тасаввуфий қарашларининг гуманистик моҳияти “оммавий маданият”, “ахлоқий деградация” ва турли мафкуравий таҳдидларга қарши курашишда мустаҳкам иммунитетни шакллантиришнинг ўзига хос омили эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Абдураҳмон Жомийнинг гуманизм ҳақидаги қарашларини ижтимоий ҳаётда қӯллаш, татбиқ этиш бӯйича таклиф ва тавсиялар асосида:
Абдураҳмон Жомий маънавий меросида илгари сурилган “комилликка эришиш” концепциясини комплекс таҳлил қилиш воситасида инсон ҳаётининг асл моҳиятининг мақсади аниқланганлигига оид конструктив фикр-мулоҳазаларидан Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг “Жойларда ижтимоий муаммоларни ҳал этишда жамоатчилик назоратини кучайтириш” номли 57-11/78 рақамли грант лойиҳасидаги “Ижтимоий, иқтисодий ва маънавий муҳит барқарорлигига салбий таъсир кўрсатувчи омилларни тизимли таҳлил этиш мақсадида тадқиқотлар ўтказиш” деб, номланган 11-бандида кўзда тутилган вазифалар ижросини таъминлашда самарали фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 2019 йил 15 ноябрдаги 32-сон маълумотномаси). Натижада, маънавий-марифий тарғибот жараёнларида комиллик мезонларини такомиллаштиришда ҳалоллик ва бағрикенглик, меҳнатсеварлик, тадбиркорликка йўналтирилган илмий асосланган чора-тадбирлар ва дастурлар ишлаб чиқишга хизмат қилган;
Абдураҳмон Жомийни тасаввуфий қарашларининг гуманистик моҳиятини ёшлар тарбиясидаги ролини амалга ошириш муҳим тамойил эканлигига оид илмий фикларидан Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Марказий Кенгаши томонидан 2019 йил 23 май куни Республика миқёсида ўтказилган “Тараққиёт модели - ривожланиш ва ислоҳотлар жараёнинг асоси” тадбир дастур лойиҳасининг сценарийсини тайёрлашда ҳамда “Ёш китобхон” Республика танловини ўтказишда самарали фойдаланилган (Ӯзбекистон ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг 2019 йил 11 декабрдаги 04-13/6218-сон маълумотномаси). Бу эса, ўз навбатида, ёшларимизни маънавий меросимизга нисбаттан муносибатини ижобий жиҳатдан ўзгаришига, уларнинг дунёқараши ва маданиятини ривожланишига, Ўзбекистон ёшлар иттифоқининг ҳудудий кенгашларида фаолият кўрсатаётган мутахассислар касбий маҳоратини оширишга, шунингдек кенгаш дастурларини такомиллаштириб, амалиётга жорий қилишга хизмат қилган;
инсонларни ҳамжиҳатлик руҳида тарбиялашда Абдураҳмон Жомийнинг гуманистик ғояларидаги эзгулик, ор-номус, инсон қадри, бахт, муҳаббат ва шафқат, масъулият сингари аксиологик категориларнинг ўзига хос жиҳатлари тарихий-фалсафий факт асосида далилланганлигига оид илмий асосланган таклиф-тавсияларидан Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг “Жойларда ижтимоий муаммоларни ҳал этишда жамоатчилик назоратини кучайтириш” номли 57-11/78 рақамли грант лойиҳасидаги “Вилоятда аҳолининг ижтимоий муаммоларини ўрганиш ва егишли хулосалар бериш борасида жойларда фуқаролар ўртасида социологик тадқиқот ўтказиш” деб номланган 8-бандида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 2019 йил 15 ноябрдаги 32-сон маълумотномаси). Натижада, аҳолининг, айниқса ёшларнинг маънавий дунёқарашини кенгайтириш, ватанпарварлик руҳида тарбиялаш масалаларида муҳим манба бўлиб хизмат қилган;
Абдураҳмон Жомийнинг тасаввуфий қарашларининг гуманистик моҳияти “оммавий маданият”, “ахлоқий деградация” ва турли мафкуравий таҳдидларга қарши курашишда мустаҳкам иммунитетни шакллантиришининг ӯзига хос омили эканлиги асоланганлигига оид илмий янгилигидан Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгаши томонидан “Маҳалла китобсеварлари”, “Китоб – эзгуликка етакловчи маёқ” мавзуларида Республика миқёсида ўтказилган манзилли ишларни ташкил этишда фойдаланилган (Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгашининг 2019 йил 23 декабрдаги 02-08/ 883-сон маълумотномаси). Натижада, аҳоли орасида маънавий мерос, миллий ғоя, маънавий тараққиёт ва ёшларни инсонпарварлик руҳида тарбиялашга қаратилган тарғибот тадбирларида, маҳаллаларда ижтимоий, маънавий-маърифий муҳитни янада соғломлаштириш мақсадида аҳоли ўртасида тарғибот тадбирларини ташкил эишда, маҳаллаларда китобхонликни кенг тағиб қилиш ишларига хизмат қилган.