Юнусова Гульшода Дилшадовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Замонавий корейс тилида кўмакчи феълларнинг семантик-функционал хусусиятлари”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Fil904.
Илмий раҳбар: Ким Наталья Дек-хеновна, филология фанлари доктори, доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/30.12.2019.Fil/Tar.21.
Расмий оппонентлар: Сиддикова Ирода Абдузухуровна, филология фанлари доктори, профессор; Ким Пьенгиль (Корея Республикаси), филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Замонавий корейс тилидаги кўмакчи феълларни тадқиқ этиш, уларнинг семантик-функционал хусусиятларини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
корейс тилшунослигида кўмакчи феълга нисбатан қўлланилаётган 11 та терминдан 보조용언 [bojo yong-eon]нинг айнан мослиги асосланган;
кўмакчи феълларни белгилашнинг 5 та мезони (구별 기준 [gubyeol gijun]) ишлаб чиқилган ва унинг асосида кўмакчи феълларнинг 9 та семантик гуруҳи аниқланган;
ҳаракат жараёни ва ҳолатни кўрсатувчи кўмакчи феълларнинг 보조용언 하위 구분 [bojo yong-eon hawi gubun] таснифи бўйича етакчи феъл билан муносабати, равишлар билан қўлланилиши, гапда ва оғзаки нутқдаги вазифалари каби семантик-функционал белгилари исботланган;
кўмакчи феълларнинг матний маънолари асосида 발신인-수신인 [balsinin-susinin] «сўзловчи-тингловчи» ҳамда 발신인-발신인 [balsinin-balsinin] «сўзловчи-сўзловчи» моделларида феълнинг ҳурмат шакли, ўзлаштирма гап, шахс-cон категорияси ифодаланишида шахс ўрнининг муҳимлиги далилланган;
тадқиқ қилинган 13 та кўмакчи феълдан хоҳиш-истак маъносини ифодаловчи 싶다 [sipta] феълининг «соф кўмакчи феъл»лик хусусияти асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Замонавий корейс тилида кўмакчи феълларнинг семантик-функционал хусусиятларининг тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
корейс тилидаги ҳаракат жараёнини ифодаловчи кўмакчи феъллар ҳамда “сўзловчи-тингловчи” моделидаги 보다 [poda] ва 주다 [chuda] кўмакчи феълларининг илмий-назарий хулосаларидан Ўзбекистон корейс маданий марказлари уюшмасида илмий ишлар бўйича ўтказилган тадбирларда ҳамда ўқув-илмий қўлланмалар яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон корейс маданий марказлари уюшмасининг 2020 йил 22 февралдаги 22/1-сон маълумотномаси). Олинган натижалар корейс тилидаги кўмакчи феълларнинг ўрнини белгилашда ҳамда ўқув-илмий қўлланмаларни тузишда хизмат қилган;
корейс тилшунослигида кўмакчи феълларнинг тадқиқи билан боғлиқ таҳлил натижалари ва материалларидан “Kazakh Ablai Khan University of International Relations and World languages”нинг илмий-амалий тадбирларида фойдаланилган (“Kazakh Ablai Khan University of International Relations and World languages”нинг 2020 йил 20 февралдаги 20-26-сон маълумотномаси). Олинган назарий ва амалий натижалар корейс тилидаги кўмакчи феълларнинг морфологик хусусиятларини чуқур ўрганишга хизмат қилган;
корейс тилида ҳаракатга нисбатан муносабатни ифодаловчи кўмакчи феълларнинг семантик-функционал хусусиятлари бўйича таҳлилий фикрларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканалининг “Таълим ва таррақиёт”, “Адабий жараён” радиоэшиттиришларида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2020 йил 27 январдаги 04-24-185-сон маълумотномаси). Натижада корейс тилида ҳаракат бошқа инсон учун амалга оширилишида кўмакчи феълларнинг ўрни ҳамда суҳбатдошга нисбатан муомалада кўмакчи феъл ҳурмат шаклларининг қўлланилиши ҳақидаги маълумотлар кўрсатувларнинг халқчиллигини оширишга хизмат қилган.