Абдураманова Саломат Худайбергеновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Истиқболли гилос пайвандтагларини in vitro усулида микроклонал кўпайтириш ҳамда озуқа муҳитларини такомиллаштириш”, 06.01.07–Мевачилик ва узумчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/Qx520.
Илмий раҳбар: Саимназаров Юлдаш Бекмирзаевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Академик М.Мирзаев номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Султонов Камолиддин Садриддинович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Хўжамшукуров Нортожи Абдихаликович, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Геномика ва биоинформатика маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади гилоснинг интродукция қилинган истиқболли кучсиз ўсувчи пайвантагларини in vitro шароитида кўпайтириш учун озуқа муҳитини такомиллаштириш ва уларни in vivo шароитида мослаштиришнинг самарали усулини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Ўзбекистонда гилоснинг интродукция қилинган кучсиз ўсувчи Кримский-5, Giselа-5, Giselа-6, Colt пайвандтагларини in vitro шароитида микроклонал кўпайтириш учун эксплантларни стериллаш жараёни такомиллаштирилган;
эксплантларни ўстириш учун самарали озуқа муҳити тури ва унинг мақбул меъёри аниқланган;
ўсишни бошқарувчи моддалар тури, миқдори ва уларнинг озуқа муҳити таркибидаги мақбул фоиз нисбати аниқланган;
in vitro шароитида тўқима хужайраларидан микроклонал кўпайтирилган ёш ниҳолларни ташқи муҳит шароитларга мослаштиришнинг самарали усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Гилоснинг кучсиз ўсувчи пайвандтагларини in vitro усулида микроклонал кўпайтириш, мақбул озуқа муҳитларини танлаш ва ёш ниҳолларни ташқи муҳитга мослаштириш усулларини такомиллаштириш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида: 
биотехнология ва ўсимлик тўқималари култураси лабораториялари учун «Гилос пайвандтагларини in vitro усулида микроклонал кўпайтириш технологияси» тавсияномаси ишлаб чиқилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 октябрдаги 02/030-3329-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу тавсиянома биотехнология ва ўсимлик тўқималари култураси лабораторияларида данак мевалилар учун озуқа муҳитларини тайёрлаш, стериллаш, кўпайтириш, илдизлатиш ҳамда иқлимлаштириш жараёнларини қисқартиришда қўлланма сифатида хизмат қилган;
пайвандтагларни in vitro усулида кўпайтириш учун танланган озуқа муҳити тури, пайвандтагларни юза стериллаш, микроклонал кўпайтириш, илдиз олдириш ва ностерил ташқи муҳитга мослаштиришнинг самарали усули академик М.Мирзаев номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий тадқиқот институтининг «Биотехнология» лабораториясида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 октябрдаги 02/030-3329-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу усул данакли мева ўсимликлари пайвандтагларини in vitro шароитида кўпайтиришда таянч ишланма сифатида хизмат қилмоқда;
гилоснинг in vitro шароитида кўпайтирилган вируссиз Кримский-5, Giselа-5, Giselа-6, Colt пайвандтаглари 2018-2019 йиллар Тошкент вилоятида 1,50 гектарга, Самарқанд вилоятида 1,70 гектарга, жами 3,20 гектар майдонда барпо этилган интенсив боғларга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 октябрдаги 02/030-3329-сон маълумотномаси). Натижада, боғдорчилик фермер хўжаликларида анъанавий усулда кўпайтирилган кўчатларга нисбатан уларнинг тутиш сифатини 90-95 фоизга яхшилашга эришилган.