Махмудова Мушарраф Миррахматовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Миллий спорт турини қўллаган ҳолда олий таълим муассасалари талаба қизларининг жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириш”, 13.00.04 – Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Ped.255.
Илмий раҳбар: Халмухамедов Рустам Деканович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped 28.01.
Расмий оппонентлар: Усманходжаев Талъат Саидович, педагогика фанлари доктори, профессор; Сарибоев Шухрат Турдибекович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Ўзбек жанг санъати”нинг такомиллаштирилган комплекс машқларидан мақсадли фойдаланиш асосида олий таълим муассасалари талаба қизларини жисмонан тарбиялаш жараёнини оптималлаштириш йўлларини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий ўқув юртлари учун жисмоний тарбия дастури ишлаб чиқилган бўлиб, дарсларда спорт педагогикаси тамойилларидан (жисмоний тарбия жараёнининг узлуксизлиги, юклама ва дам олишнинг ўзгариши, таълим-тарбия таъсирини кучайтириш, юклама динамикасини мослаштириб мувозанатлаштириш, машғулотлар циклик тузилиши ва жисмоний тарбиянинг ёш хусусиятига мослиги) изчил фойдаланиш асосида материаллар ўзлаштирилиб, унинг таълимий, соғломлаштирувчи ва тарбиявий йўналишлари асослаб берилган;
“Ўзбек жанг санъати” комплекс машқлари асосида талаба қизларни жисмонан ривожлантиришнинг хусусиятлари (технологик, психолого-педогогик) очиб берилган;
“Ўзбек жанг санъати”нинг соғломлаштирувчи йўналишлари “Ассалом тонг” ва “Комплекс машқлар”ни (“Алпомиш”, “Бобур Мирзо”, “Тўмарис” ва бошқ.) ҳаракат сифатларига таъсири бўйича табақалаштирилган;
Ўзбек жанг санъати комплекс машқларидан (“Ватан”, “Бердоқ”, “Амир Темур”, “Жалолиддин Мангуберди”, “Пахлавон Махмуд” ва бошқ.) фойдаланган ҳолда талаба қизларнинг фукционал ҳамда жисмоний тайёргарлик даражасини оширишнинг илмий-амалий усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Миллий спорт турини қўллаган ҳолда олий таълим муассасалари талаба қизларини жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олий таълим муассасаларининг жисмоний тарбия дастури ўзбек жанг санъати асосида такомиллаштирилган ҳамда комплекс машқларни талаба қизлар организмига таъсир даражаси аниқланган, спорт педагогикаси тамойилларидан изчил фойдаланиш бўйича тавсиялар “Жисмоний тарбия” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 892-сон буйруғи, 892-075 рақамли гувоҳнома). Натижада жисмоний тарбия дарсларида талаба қизларни жисмоний тарбиялашнинг таълимий, соғломлаштирувчи ва тарбиявий йўналишлари асослаб берилган;
жисмоний тарбия дарслари учун “Ўзбек жанг санъати”нинг соғломлаштирувчи йўналишлари ва миллий спорт тури воситалари ёрдамида талаба қизларни жисмонан ривожлантиришнинг технологик, психолого-педогогик хусусиятлари “Жисмоний тарбия” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган ҳамда олий таълим муассасалари (ЎзМУ, ТДСИ) жисмоний тарбия дарсларига жорий қилинган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 30 октябрдаги 89-03-4205-сон маълумотномаси). Натижада, талаба қизларнинг куч сифати 8,9%, тезкор-куч сифати 7,3%, тезкорлиги 11,8%, эгилувчанлиги 8,6% га яхшиланган;
жисмоний тарбия дарсларида олий таълим муассасалари талаба қизларининг саломатлиги, жисмоний ривожланиши ва тайёргарлигига таъсир кўрсатувчи комплекс машқлар ҳаракат сифатларига таъсири бўйича табақалаштирилган ва “Жисмоний тарбия” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 892-сон буйруғ, 892-075 рақамли гувоҳнома). Натижада талаба қизларнинг жисмоний тайёргарлигини ривожлантиришга йўналтирилган “Алпомиш”, “Бобур Мирзо”, “Тўмарис” ва бошқа комплекслар қўлланилгандан сўнг куч 10,1%, тезкорлик 12,6%, ошган;
талаба қизларининг фукционал ҳамда жисмоний тайёргарлик даражасини оширишнинг назарий билим ҳамда амалий кўникмалар тизимини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган илмий-амалий тавсиялар олий таълим муассасалари (ЎзМУ, ТДСИ) жисмоний тарбия дарсларига жорий қилинган (Ўзбекистон жисмоний тарбия ва спорт вазирлигининг 2019 йил 4 ноябрдаги 03-08-08-899-сон маълумотномаси). Натижада талаба қизларнинг тезкор-куч сифати 6,6%, эгилувчанлиги 10,2% ривожланган.