Egamberdieva Dano Abdisamatovnaning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Surunkali buyrak kasalligi kechishini metabolik buzilishlarni hisobga olgan holda prognozlash va tashhislashni optimallashtirish», 14.00.05–Ichki kasalliklar (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.DSc/Tib292.
Ilmiy maslahatchi: Daminov Botir Turg‘unpo‘latovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.04/29.12. 2019.Tib.30.02.
Rasmiy opponentlar: Karimov Marif Shakirovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Abdullaev Akbar Xatamovich, tibbiyot fanlari doktori; Yuldasheva Nodira Yusupovna, tibbiyot doktori, PhD,  professor (Buyuk Britaniya).
Yetakchi tashkilot: Toshkent vrachlar malakasini oshirish instituti.
Dissertatsiyaning yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Surunkali buyrak etishmovchiligining dializgacha bo‘lgan bosqichidagi bemorlarda moddalar almashinuvi buzilishlari mavjudligi bilan bog‘liq holda kasallikning kechishiga ta’sir qiluvchi ko‘rsatkichlarni aniqlash uchun patofiziologik o‘zgarishlar, chap qorincha funksiyasi, tizimli yallig‘lanish va arterial bosimni prognozlashdagi ahamiyatini, shuningdek surunkali buyrak kasalligi (SBK) kechishida ba’zi farmakologik aralashuvlarning aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
buyrak funksiyasi kompleks tahlili asosida moddalar almashinuvi buzilishi bilan bog‘liq holda surunkali buyrak kasalligining markerlari aniqlangan;. 
surunkali buyrak kasalligining dializgacha bosqichidagi bemorlarda uyqu arteriyalarini dupleksli skanerlash hamda arterial bosimning sutkalik o‘zgaruvchanligi bilan bog‘liqligi aniqlangan; 
belgilarsiz giperurikemiya surunkali buyrak kasalligini progressirlanishining omili ekanligi asoslangan;
surunkali buyrak kasalligiga chalingan bemorlarda temir preparatlarini komorbid  fon hisobga olgan holda vena ichiga yuborishnig samaradorligi isbotlangan;
surunkali buyrak kasalligida komorbid fon KFRE (kidney failure risk equation) modeli bo‘yicha moddalar almashinuvi buzilishi bilan bog‘liqligi isbotlangan;
surunkali buyrak kasalligida giperurikemiya lipid almashinuvi buzilishi va arterial qon bosimi bilan korrelyasion bog‘liqligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
SBK kechishini moddalar almashinuvi buzilishlarini hisobga olib bashoratlash va davolash bo‘yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlardan olingan natijalar asosida: 
«Surunkali buyrak kasalligi bor bemorlarda yurak qon-tomir va buyrak kasalliklari xavfini bashoratlash» nomli uslubiy tavsiyanoma tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2020 yil 24 yanvardagi 8n-r/19-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy tavsiyanoma SBK ga chalingan bemorlar ichidan kasallik rivojlanishining terminal SBE gacha avj olish xavfi mavjud bo‘lgan guruhlarni aniqlash imkonini beradigan o‘zgaruvchan va o‘zgarmaydigan  xavf omillarini ajratish imkonini beradi.
«Surunkali buyrak kasalliklarida lipidlar almashinuvi» nomli uslubiy tavsiyanoma tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2020 yil 24 yanvardagi 8n-r/18-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy tavsiyanoma SBKni lipidlar almashinuvi mexanizmlarini inobatga olgan holda terapiya usulini afzalliklarini ko‘rsatgan va davolash muddatini qisqartirish imkonini bergan.
«Moddalar almashinuvi buzilishlarini hisobga olgan holda surunkali buyrak kasalliklarida renal anemiyani davolash» nomli uslubiy tavsiyalar tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2020 yil 24 yanvardagi 8n-r/17-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy tavsiyanoma SBK ga chalingan bemorlarni kompleks davolashda renal anemiyani davolovchi preparatlarni qo‘shish nafaqat asoslangan, samarali va xavfsiz hisoblanadi, balki doimiy qo‘llaniladigan vositalar samardorligini oshirish imkonini bergan.
Surunkali buyrak kasalligi kechishini metabolik buzilishlarni hisobga olgan holda prognozlash va tashhislashni optimallashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan Bekobod shahar tibbiyot birlashmasi, Respublika ixtisoslashgan terapiya va tibbiy reabilitatsiya ilmiy-amaliy markazi amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2020 yil 14 fevraldagi 8n-r/24-son ma’lumotnomalasi). Shunday qilib, organizmdagi temir almashinuvining buzilgan ko‘rsatkichlarini 41,6%ga tiklanishini ta’minlash orqali kasallik kechishini bashoratlash, yurak-qon tomir kasalliklari xavfini kamaytirish, kasallik kechishining og‘irlik darajasini kamaytirish imkonini bergan.