Курбанов Маъруфжон Мамадаминовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш ҳамда қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятларнинг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатлари», 12.00.08 – Жиноят ҳуқуқи. Ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш. Криминология. Жиноят-ижроия ҳуқуқи (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Yu203.
Илмий раҳбар: Зуфаров Рустам Ахмедович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/13.05.2020.Yu.22.03.
Расмий оппонентлар: Абдуқодиров Шерзод Ёқубжонович, юридик фанлар доктори, доцент; Хасанов Темур Халмаматович, юридик фанлар бўйича фалсафа доктори (PhD)
Етакчи ташкилот: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш ҳамда қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятлар учун жавобгарлик ва унинг олдини олиш муаммоларини аниқлаш ҳамда уларни бартараф этиш юзасидан аниқ таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хусусий мулк ҳуқуқи ҳамда тадбиркорлик субъектларининг фаолиятини текшириш ва молия-хўжалик фаолиятини тафтиш қилиш тартибини бузганлик, тадбиркорлик субъектларининг фаолиятини ва (ёки) уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни қонунга хилоф равишда тўхтатганлик, тадбиркорлик субъектларини ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этганлик учун жавобгарлик назарда тутилган моддалар санкцияларини ўхшаш таркибли жиноятлар учун белгиланган жазо миқдори ва муддатларига ўзаро мувофиқлаштириш зарурлиги асосланган;
тадбиркорлик субъектининг ички ишлар органларига қилган мурожаати асосида унинг фаолиятини ўрганиш ва натижаси бўйича унга тегишли хулоса, маълумот ва тавсиялар бериш, шунингдек тадбиркорлик субъекти билан боғлиқ йўл-транспорт ҳодисаси, ёнғин, портлаш ва бахтсиз ҳодисалар юзасидан терговга қадар текширув ва суриштирув ўтказиш тадбиркорлик фаолиятига асоссиз аралашиш ҳисобланмаслиги асосланган;
тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган юридик ёки жисмоний шахсларнинг мулкларини қонунга хилоф равишда тасарруф қилишда ифодаланган мансабдор шахсларнинг ҳаракатлари, шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилган бўлса, Жиноят кодекси 1921-моддасида назарда тутилган хусусий мулк ҳуқуқини бузишнинг аломатларини ташкил этиши, шунингдек назорат ишларини амалга оширувчи мансабдор шахсларнинг тадбиркорлик субъектлари фаолиятига аралашуви Жиноят кодексининг тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, ноқонуний аралашиш билан боғлиқ ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузишга қаратилган жиноятлар билан тавсифланиши лозимлиги асосланган;
тадбиркорлик субъектлари фаолиятига тўсқинлик қилишда ифодаланадиган мансабдор шахснинг ғайриқонуний ҳаракатлари хусусий мулк ҳуқуқини бузиш, тадбиркорлик субъектларининг молиявий-хўжалик фаолиятини текшириш ва тафтиш қилиш тартибини бузиш, фаолиятини ёки уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни қонунга хилоф равишда тўхтатиб туриш, ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этиш, муайян фаолият билан шуғулланиш учун махсус рухсатнома (лицензия) беришни рад қилиш ёки уни беришдан бош тортиш, имтиёзлар ва преференцияларни қўллашни ғайриқонуний равишда рад этиш, қўлламаслик ёки қўллашга тўсқинлик қилишда намоён бўлиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятлар учун жавобгарлик белгилаш ва унинг олдини олиш масалаларини тадқиқ этишнинг илмий натижалари асосида:
ЖКнинг 1921 (хусусий мулк ҳуқуқини бузиш), 1922 (тадбиркорлик субъектларининг фаолиятини текшириш ва молия-хўжалик фаолиятини тафтиш қилиш тартибини бузиш), 1923 (тадбиркорлик субъектларининг фаолиятини ва (ёки) уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни қонунга хилоф равишда тўхтатиб туриш), 1924 (тадбиркорлик субъектларини ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этиш) моддалари санкцияларини ўхшаш таркибли жиноятлар учун белгиланган жазо миқдори ва муддатларига мослаштириш лозимлиги тўғрисидаги таклиф ЖКнинг 1921, 1922, 1923, 1924-моддалари санкцияларига ўзгартириш киритилишида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Қонунчилик ва суд-ҳуқуқ масалалари Қўмитасининг 2019 йил 30 октябрдаги 06-14/2206-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар жиноий жазо тайинлашда одиллик принципига риоя қилинишини таъминлашга хизмат қилган;
тадбиркорлик субъектининг ички ишлар органларига қилган мурожаати асосида унинг фаолиятини ўрганиш ва натижаси бўйича унга тегишли хулоса, маълумот ва тавсиялар бериш, шунингдек тадбиркорлик субъекти билан боғлиқ йўл-транспорт ҳодисаси, ёнғин, портлаш ва воқеа ҳамда бахтсиз ҳодисалар юзасидан терговга қадар текширув ва суриштирув ўтказиш тадбиркорлик фаолиятига асоссиз аралашиш ҳисобланмаслиги тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирининг 2018 йил 28 февралдаги «Ички ишлар органлари ходимларининг хусусий бизнес ва тадбиркорлик субъектлари фаолиятига асоссиз аралашувни чеклаш тўғрисида»ги 56-сон буйруғининг 3-бандида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 33/01-02/2656-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши ички ишлар органлари ходимларининг тадбиркорлик субъектлари фаолиятига тўсқинлик қилиш ҳамда қонунга хилоф равишда аралашувининг олдини олиш ҳамда бундай аралашувнинг чегарасини белгилаш ва аниқлаштиришга хизмат қилган;
«тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган бошқа шахснинг, бошқа юридик ёки жисмоний шахсларнинг мулкларини қонунга хилоф равишда тасарруф қилишда ифодаланган мансабдор шахсларнинг ҳаракатлари, шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилган бўлса, Жиноят кодекси 1921-моддасида назарда тутилган хусусий мулк ҳуқуқини бузиш жинояти аломатларини ташкил этади», «назорат ишларини амалга оширувчи мансабдор шахсларнинг тадбиркорлик субъектлари фаолиятига аралашуви Жиноят кодексининг тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, ноқонуний аралашиш билан боғлиқ ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузишга қаратилган жиноятлар билан тавсифланади» мазмунидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги 11-сонли «Иқтисодиёт соҳасидаги жиноий ишлар бўйича суд амалиётида юзага келган айрим масалалар тўғрисида»ги қарорининг 6–7-бандларида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2019 йил 28 ноябрдаги ПЛ-67-19–сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши суд амалиётида тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш ҳамда қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ қилмишларга тўғри ҳуқуқий баҳо беришга, адолатли жазо тайинланишига хизмат қилган;
«тадбиркорлик субъектлари фаолиятига тўсқинлик қилишда ифодаланадиган мансабдор шахснинг ғайриқонуний ҳаракатлари хусусий мулк ҳуқуқини бузиш, тадбиркорлик субъектларининг молиявий-хўжалик фаолиятини текшириш ва тафтиш қилиш тартибини бузиш, фаолиятини ёки уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни қонунга хилоф равишда тўхтатиб туриш, ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этиш, муайян фаолият билан шуғулланиш учун махсус рухсатнома (лицензия) беришни рад қилиш ёки уни беришдан бош тортиш, имтиёзлар ва преференцияларни қўллашни ғайриқонуний равишда рад этиш, қўлламаслик ёки қўллашга тўсқинлик қилишда намоён бўлади» мазмунидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги 11-сонли «Иқтисодиёт соҳасидаги жиноий ишлар бўйича суд амалиётида юзага келган айрим масалалар тўғрисида»ги қарорининг 8-бандида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2019 йил 28 ноябрдаги  ПЛ-67-19–сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг қабул қилиниши суд амалиётида тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш ҳамда қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ қилмишларга тўғри ҳуқуқий баҳо беришга, адолатли жазо тайинланишига хизмат қилган.