Мирдавидова Саодат Мирвалиевнанинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон мактабларининг архитектурасини синф хоналарда қулай ёруғлик иқлимини таъминлаш асосида шакллантириш», 18.00.02–Районлаштириш. Шаҳарсозлик. Қишлоқ турар жойларини режалаштириш. Ландшафт архитектураси. Бино ва иншоотлар архитектураси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2018.3.PhD/A28.
Илмий раҳбар: Ҳидоятов Тимур Абрарович, архитектура доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент архитектура-қурилиш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш институти, DSс.03/30.12.2019.А.11.02.
Расмий оппонентлар: Салимов Орифжон Муслимович, архитектура фанлари доктори, профессор; Мансуров Яшнар Маъруфович, архитектура фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “ТошбошпланЛИТИ” Давлат унитар корхонаси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон умумтаълим мактабларининг синф хоналарида қулай табиий ёруғликни ҳисоблашда компьютер технологияларидан фойдаланиб, математик моделлаштиришга асосланган юқори самарадор тизимни ишлаб чиқиш ҳамда умумтаълим мактаб биноларининг архитектуравий-режавий ечимларини такомиллаштириш бўйича таклифлар беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўрта асрларда аксарият мактаблар маҳаллаларнинг жамоат марказларида жойлашиб, улар гузар масжидлари, мадрасалар ва жамоат бинолари таркибига кирганлиги аниқланган;
Ўрта Осиёнинг ноқулай иссиқ ва қуруқ иқлим шароитида мактаб биноларининг ҳажмий-фазовий композицияси водий ҳудудлари учун шамолдан ҳимояланган, тоғли ҳудудлар учун нотекис рельефга мослаштирилган ҳамда шаҳар шароити учун трансформацияланиш имкониятига эга тарзда шакллантирилганлиги аниқланган;
сўнгги ўрта асрларда Мовароуннаҳр мактабларининг меъморий-режавий ечимларида хоналар сони, таркиби ва уларнинг функционал боғланишида муқим типологик тартиблар ўрнатилмаганлиги, уларнинг ҳар бири индивидуал тарзда лойиҳаланганлиги аниқланган;
А.М.Данилюкнинг мактаб бинолари синф хоналарида табиий ёруғликнинг геометрик коэффициентини ҳисоблашнинг аналитик усулидан фарқли равишда хоналарда табиий ёруғлик миқдорининг энг мақбул координаталар тизими кўрсатгичларини аниқлаш имконини берувчи электрон дастур ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
«Ўзбекистон мактабларининг архитектурасини синф хоналарда қулай ёруғлик иқлимини таъминлаш асосида шакллантириш» мавзуси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
иқлим шароитларини ҳисобга олган ҳолда умумтаълим мактабларининг хоналаридаги ойналарнинг катталигини ҳисоблаш услуби, синф хоналаридаги табиий ёруғлик миқдорини ҳисоблаш ва бунда компьютерда моделлаштириш услубидан фойдаланиш юзасидан қўлга киритилган илмий натижалардан “Ёруғлик дизайни” ўқув қўлланмасининг “Ёруғлик техникасининг асосий тушунча ва усуллари” номли бўлимини шакллантиришда фойдаланилган (ўқув адабиётнинг 2019 йил 9 февралдаги 133-163-сон нашр рухсатномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши меъёрий ҳужжатлардан фойдаланган ҳолда хонанинг ойналари катталигини ва ёруғлик даражасини ҳисоблаш ва бу жараёнда компьютер дастурларидан фойдаланиш имкониятини берган;
муносиб ойналар катталигига эга ўқув хоналаридан иборат универсал блок сифатида хизмат қиладиган модул тизими асосида мактаб биноларини лойиҳалаш, ҳамда синф хоналарида табиий ёруғликни ҳисоблаш жараёнида компьютер технологияларни қўллаш усуллари мактаб қурилиши амалиётида қўлланилган («ТАШГИПРОГОР» АЖнинг 2019 йил 11 ноябрдаги М-3-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши лойиҳалаштирилаётган мактаб бинолари типологиясини кенгайтириш ва лойиҳалаш жараёни самарадорлигини ошириш имконини яратган.