Бўрибаев Эркинжон Нарбай ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иқтисодий мувозанатни таъминлашда молия-кредит тизимининг тутган ўрни», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Iqt817.
Илмий раҳбар: Омонов Акром Абдиназарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01
Расмий оппонентлар: Жўраев Абдуғаффор Сафарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Додиев Фозил Ўткуровичлар, иқтисодиёт фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мамлакатда иқтисодий мувозанатни таъминлашда молия-кредит тизимининг самарадорлигини оширишга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқиш ҳисобланади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
молиявий хизматларни кўрсатиш ва ишлаб чиқаришни ривожлантиришда ҳудудлар ўртасидаги ўзаро мувозанатни таъминлаш орқали янги иш жойларини кўпайтириш ва асоссиз миграция даражасини камайтириш ҳақидаги таклифи асосланган;
тижорат банкларининг устав капитали таркибидаги давлат улушини маҳаллий ва хорижий инвесторларга, шу жумладан аҳолига очиқ аукционларда сотиш лозимлиги таклиф этилган;
тижорат банклари томонидан берилаётган имтиёзли кредитлаш амалиётидан босқичма-босқич воз кечиш таклифи илгари сурилган;
тижорат банклари иқтисодиётнинг реал сектори, айниқса маҳаллий хом ашёлардан ишлаб чиқарувчи корхона ва ташкилотларга берилаётган кредитлар ҳажмини ошириш тавсияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иқтисодий мувозанатни таъминлашда молия-кредит тизимининг тутган ўрнини ошириш бўйича олинган илмий натижалари асосида:
молиявий хизматларни кўрсатиш ва ишлаб чиқаришни ривожлантиришда ҳудудлар ўртасидаги ўзаро мувозанатни таъминлаш орқали янги иш жойларини кўпайтириш ва асоссиз миграция даражасини камайтириш ҳақидаги таклифи Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги (ҳозирда Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлиги) томонидан ҳудудларда инфратузилмани ривожлантиришда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2020 йил 13 февралдаги 5–О/20–2809–сон маълумотномаси). Бунинг амалиётга қўллаш натижасида кейинги йилларда банк депозитлари ҳудудлар кесимида 16 фоизга, кредитлар 14 фоизга ошиши таъминланган;
тижорат банкларининг устав капитали таркибидаги давлат улушини маҳаллий ва хорижий инвесторларга, шу жумладан аҳолига очиқ аукционларда сотиш лозимлиги ҳақидаги таклифи акциядорлик тижорат “Алоқабанк” томонидан банк капиталини хусусий секторга сотишда қўлланилган (АТ “Алоқабанк”нинг 2020 йил 20 майдаги 25-09/1733–сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалий натижасида банк капитали таркибида хусусий секторнинг улуши 2020 йил 1 апрелда ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 1,2 барборга ошган;
тижорат банклари томонидан берилаётган имтиёзли кредитлаш амалиётидан босқичма-босқич воз кечиш ҳақидаги таклифи акциядорлик тижорат “Алоқабанк” томонидан имтиёзли кредитлар ҳажмини пасайтиришда қўлланилган (АТ “Алоқабанк”нинг 2020 йил 20 майдаги 25-09/1733–сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг қўлланилиши натижасида банкнинг кредит портфели таркибида имтиёзли кредитлар ҳажми 2020 йил 1 апрелда ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 15 фоизга камайган ва кредитлардан оладиган даромадлари 5,5 фоизга ошган;
тижорат банклари иқтисодиётнинг реал сектори, айниқса маҳаллий хом ашёлардан ишлаб чиқарувчи корхона ва ташкилотларга берилаётган кредитлар ҳажмини ошириш таклифи акциядорлик тижорат “Алоқабанк” томонидан маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни кредитлаш амалиётида жорий этилган (АТ “Алоқабанк”нинг 2020 йил 20 майдаги 25-09/1733–сон маълумотномаси). Бунинг натижасида банкнинг кредит портфели таркибида саноат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишловчи корхона ва ташкилотларга уч йилгача берилган кредитларнинг суммаси 2020 йил 1 апрелда ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 1,5 баробарга кўпайган.