Алламуратова Зухра Махсетбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қорақалпоқ насрида детектив жанрнинг шаклланиши  ва тараққиёт тадрижи», 10.00.12 – Қорақалпоқ адабиёти (фиология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/Fil1077
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Оразымбетов Қуўанышбай Келимбетович- филология фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи:  Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети.
 ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc.03/30.12.2019. Fil.20.01
Расмий оппонентларнинг  Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Керуенов Турганбай Аразмедович  филология фанлари доктори, Палымбетов Камалбай Сарсенбаевич  филология фанлари номзоди
Етакчи ташкилот номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қорақалпоқ насрида детектив асарларнинг тутган ўрни, уларнинг шаклланиши, келиб чиқиш манбаси, бадиийлик ва жанр жиҳатдан ўзига хосликларини тадқиқ қилишдан иборат. 
Янги миллий тадқиқотлар натижасида тараққий қилаётган қорақалпоқ адабиётида ҳам бир қанча детектив асарлар яратила бошланди. Энди мазкур асарларнинг мазмуни, қаҳрамон ички дунёсининг очилиши, уларни ҳаққоний тасвирлаш даражаларини аниқлаш зарур. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қорақалпоқ адабиётшунослигида илк бор детектив жанрнинг пайдо бўлиш манбалари, қўлланиш босқичлари аниқланган, бунда дунё классик детектив адабиётининг таъсири, детектив адабиётни қорақалпоқ тилига таржима қилиш маҳорати баён қилинган;
детектив жанрнинг назарий тавсифлари берилиб, шу орқали унинг жанрий ва бадиий ўзига хосликлари очиб берилган, шу йўсинда таниқли олимлар томонидан эълон қилинган монографиялар, бажарилган диссертацияларда олинган натижаларга асосий эътибор жалб қилинган;
қорақалпоқ детектив жанрининг жанр ҳамда услубий хусусиятларини  аниқлаш мақсадида муайян асарлардан олинган матнлар асосида илмий тахлиллар қилинди ҳамда назарий хулосаларга келинган;
детектив асарларнинг сюжет тузилиши, конфликтлар, уларнинг бир-бирига боғлиқликда, кетма-кет жойлашиш тизимидаги ўзига хосликлари, қаҳрамон руҳиятининг очиб берилиши, кутилмаган муоммо ва унинг ечими, тўсатдан бўлган воқеаларнинг аралаш келиши, реал тасвирлашга интилиш, буларнинг барчаси асарда детектив воқеаланиш анъанаси кўринишлари эканлиги далиллаб берилган;
детектив асарларда сюжетнинг «экспозиция» бўлимини, композицияни танлашнинг ўзига хослиги, воқеаларнинг хронологик тартибда берилмаслиги ва бошқа кўплаб бадиий услубий белгилар очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Қорақалпоқ насрида детектив жанрнинг шаклланиши  ва тараққиёт тадрижи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Қорақалпоқ насрида  детектив жанрининг шаклланиш ва ривожланиш эволюциясининг ўзига хос хусусиятларини белгилашда ЎзР ФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида амалга оширилган Ф1-ФА-0-43 429-сонли «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг амалий масалаларини муҳокама қилиш» мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2020 йил 21 февралдаги 17.01/29-сонли маълумотномаси). Шунинг натижасида қорақалпоқ насрида янги жанр саналган детектив жанрининг шаклланиши ва ривожланиши бўйича билдирилган фикрлар янада тўлдирилган; 
Қорақалпоғистон Республикаси Халқ таълими муассасалари хизматини методик таъминлаш а ташкиллаштириш бўлимига қарашли Нукус шаҳар 11, 25, 41 сонли ва Нукус тумани 1, 6, 21, 30, 31 сон умумий ўрта таълим мактабларида таълим жараёнига татбиқ этилиб ижобий натижаларга эришилди. (ҚР Халқ таьлими вазирлигининг 2020 йил 25 февраль 01-01/1-0661 сон маьлумотномаси). Натижада, диссертант томанидан тайёрланган тавсиялар 2016 йилдан умумий ўрта мактабларниниг 9-синфларида ўқитиладиган «Қорақалпоқ адабиёти» дарсларида адабиётга оид мавзуларнинг мазмунини такомиллаштиришда  му³им назарий-амалий  омил сифатида қайд қилинган. Шунингдек, адабиётта янги жанрларнинг шаклланиши мазусидаги дарсларда ўқитишда самарали фойдаланилмоқда; 
қорақалпоқ адабиётининг мустақилликдан кейинги даврдаги тараққиёт йўлларига бағишланган илмий-амалий хулосаларни Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг «Хайрли тонг» эшиттириши сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпаниясининг 2020 йил 7 мартдаги 01-02/69 ва 01-02/70-сонли маълумотномалари). Натижада, теледастур ва радиоэшиттиришларнинг илмий маьлумотларга бой бӯлиши ва ёзувчилар ижодининг кенг тарғиб этилиши таьминланган.