Рахимов Садриддин Акарамовичнинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон Республикасининг халқаро ва минтақавий ташкилотлар билан ўзаро муносабатлари тарихи (МДҲ ва ШҲТ мисолида)”, 07.00.05 – Халқаро муносабатлар ва ташқи сиёсат тарихи, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2020.1.PhD/Tar201.
Илмий раҳбар: Абдуллаев Равшан Мажидович, тарих фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети ҳузуридаги DSc.11/30.12.2019.Tar/Yu/I/S/24.01 рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Нуриддинов Эркин Зуҳриддинович, тарих фанлари доктори, профессор, Кобзева Ольга Петровна, тарих фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 1991-2018 йилларда Ўзбекистон Республикасининг МДҲ ва ШҲТ билан ҳамкорлигининг асосий йўналишларини тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон Республикаси ташқи сиёсий стратегиясининг шаклланишига асос бўлган геосиёсий (географик жойлашуви ва минтақадаги ўрни), иқтисодий ва экологик омиллар ҳамда республиканинг халқаро ва минтақавий ташкилотлар билан муносабатлари очиб берилган;
МДҲнинг ташкил этилиши тарихи ва институционал ривожланиши, Ўзбекистоннинг ташкилот доирасида кўптомонлама (сиёсий, ҳарбий, савдо-иқтисодий, маданий-гуманитар) ҳамкорлик тузилмаларидаги иштироки ёритиб берилган;
МДҲ доирасида эркин савдо зонасини шакллантириш ва умумий сайёҳлик маконини яратиш бўйича Ўзбекистон ҳамда иштирокчи давлатлар ўртасидаги ҳамкорлик динамикаси, ушбу соҳаларда мавжуд ҳуқуқий-ташкилий муаммолар (эркин савдо зонасининг тўлақонли тузилмаганлиги; туризмга оид қарорларни амалиётга татбиқ этиш механизмларининг мавжуд эмаслиги) аниқланган;
Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг институционал ривожланиши, Ўзбекистоннинг ШҲТ доирасида халқаро алоқаларни кенгайтиришдаги конструктив роли ҳамда Тошкентда жойлашган Минтақавий аксилтеррор тузилмасининг замонавий тахдидларга (халқаро терроризм, экстремизм, афғон наркотрафиги) қарши курашдаги фаолияти очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон Республикасининг халқаро ҳамда минтақавий ташкилотлар билан ҳамкорлиги тарихини МДҲ ва ШҲТ мисолида тадқиқ этиш жараёнида ишлаб чиқилган илмий натижалар ва амалий тавсиялардан қуйидагиларда амалиётга жорий этилган:
Ўзбекистоннинг МДҲ ва ШҲТ доирасидаги кўп томонлама ҳамкорлиги масалалари бўйича хулосалардан “Новейшая история Республики Узбекистана” дарслигини яратишда фойдаланилган (Олий таълим вазирлигининг 2017 йил 24 августдаги 603-127 сонли гувоҳномаси). Тадқиқотнинг натижаларининг қўлланилиши Ўзбекистон Республикасининг МДҲ ва ШҲТни шакллантириш ва институционал ривожлантиришдаги иштироки, шунингдек, минтақада барқарорликни таъминлаш ва мустаҳкамлашга қаратилган ташаббусларини ҳамда ушбу бирлашмалардаги фаолиятини ўрганиш ва таҳлил этиш имконни берган.
Ўзбекистон Республикаси халқаро муносабатларининг шаклланиши ва ривожланиши тарихи тўғрисидаги илмий хулосаларидан Тарих институтида бажарилган ФА-А1-Г016П3-2014-0906065019 “Ўзбекистоннинг энг янги тарихини фанлараро ўрганиш: методлар, ёндашувлар ва концепциялар (2015-2017 йй.)” номли амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 4 сентябрдаги 3/1255-2350-сонли маълумотномаси). Илмий натижаларнинг жорий этилиши глобаллашув шароитида Ўзбекистон Республикасининг минтақада барқарорликни таъминлашда БМТ, МДҲ, ШҲТ ва бошқа ташкилотлар доирасидаги икки ва кўптомонлама ҳамкорлигининг устувор йўналишлари, Марказий Осиёда терроризм ва экстремизмнинг кучайишига олиб келган асосий омиллар, Афғонистонда наркотик моддаларни етиштириш динамикаси ҳамда унинг минтақавий барқарорлик тизимига салбий таъсирлари, ШҲТнинг Тошкентда иш олиб борадиган Минтақавий аксилтеррор тузилмасининг фаолиятини ёритиб беришга хизмат қилган;
Ўзбекистоннинг МДҲ ташкилоти аъзолари бўлган мамлакатлар билан ҳамкорлигининг асосий аспектлари тўғрисидаги маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси ҳузуридаги Ўзбекистоннинг энг янги тарихи масалалари бўйича Мувофиқлаштирувчи-методик марказида амалга оширилган “ПЗ-20170928749 Ўзбекистон мустақилликка эришишининг тарихий шарт-шароитлари: ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий омиллар” номли амалий лойиҳасида олинган натижалардан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 4 сентябрдаги 3/1255-2350-сонли маълумотномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши Ўзбекистоннинг МДҲни ташкил этишдаги иштироки, минтақада хавфсизлик ва барқарорликни таъминлашдаги ташаббуслари, постсовет даврининг дастлабки йилларида ушбу ташкилотнинг ҳарбий-сиёсий ва бошқа муаммолар ечимида тутган ролини аниқлаш имконини берган.