Маматқулова Феруза Тохировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тоҳир ва Зуҳра” достони туркий версияларининг қиёсий таҳлили”, 10.00.08–Фольклоршунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil491. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат педагогика институти  
Илмий раҳбар: Маматқул Жўраев, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: ЎзР ФА Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.30.08.2018.Fil46.02.
Расмий оппонентлар: Жоппар Эшонқулов, филология фанлари доктори, профессор Илҳом Саидқулов, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Тоҳир ва Зуҳра” достонининг ўзбекча оғзаки вариантлари ҳамда қўлёзма нусхаларини туркий версиялар билан қиёсий-типологик жиҳатдан ўрганиш асосида достон сюжетининг тарихий асослари ва бадиий эволюциясини аниқлашдан иборатдир. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Туркий халқлар фольклорида алоҳида ўрин тутадиган “Тоҳир ва Зуҳра” достонининг оғзаки версия ва вариантларини яхлит эпик тизим сифатида илк бор тадқиқ этиш асосида ўзбек китобий эпосининг ишқий-романик типига мансуб достонлар XVII-XIX асрларда халқ ижоди анъаналари ва ёзма адабиётнинг синтези сифатида яратилганлиги ҳақидаги назарий қарашлар такомиллаштирилган;
“Тоҳир ва Зуҳра” достони Раҳматулла Юсуф ўғли, Зоҳир Қўчқор ўғли ва Қора бахши Умиров вариантларини қиёсий таҳлил қилиш натижасида бахшилар бадиий маҳоратининг ўзига хослиги вариантлараро фарқли жиҳатларни юзага келтирганлиги асосланган; 
“Тоҳир ва Зуҳра” достонининг ўзбек вариантларини қиёсий тадқиқ этилиши натижасида китобий эпоснинг шаклланиши ва вариантлашувига ушбу эпик сюжетнинг эртак сифатидаги намуналари асос бўлганлиги, бинобарин, бу асарнинг жанубий Ўзбекистон достончилари эпик репертуаридан ўрин олиши достонлар нашрининг бахшилар ижодига таъсири билан боғлиқлиги исботланган;
 достоннинг туркий халқлар фольклоридаги версиялари ўзаро қиёсий-типологик жиҳатдан ўрганилган ва фольклоршунослик тарихида биринчи марта бу достоннинг версиялараро ўхшаш ва фарқли жиҳатлари аниқланган;
“Тоҳир ва Зуҳра” достони сюжетининг тарихий-генетик илдизлари ёритилиб, мазкур эпик сюжетнинг манбалари ҳамда тадрижий ривожи жараёни ойдинлаштирилган; 
“Тоҳир ва Зуҳра” достонининг барча намуналарини қиёсий-типологик жиҳатдан ўрганиш асосида туркий халқлар фольклорида ушбу эпик сюжетнинг қорлуқ-чигил, қипчоқ ҳамда ўғуз версияси мавжудлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
“Тоҳир ва Зуҳра”  достонининг ўзбек вариантларини ушбу эпик асарнинг туркий версиялари билан қиёсий-типологик жиҳатдан тадқиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Тоҳир ва Зуҳра” достонидаги ғайритабиий туғилиш мотивининг мифологик асосларига доир илмий хулосалари ҳамда ўзбек халқ китобий достонларининг шаклланишида романик эпоснинг таъсирига доир қарашларидан Навоий давлат педагогика институтида бажарилган Ф1-ХТ-0-19919 “Ўзбек мифологияси ва унинг бадиий тафаккур тараққиётидаги ўрни” (2012-2016) фундаментал лойиҳанинг «Ўзбек фольклори ва мифология» қисмида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 9 январдаги 89-03-124-сон маълумотномаси). Натижада  туркий халқлар достонларининг шаклланишида муҳим роль ўйнаган эпик мотивларнинг мифологик асослари ойдинлаштирилган; 
“Тоҳир ва Зуҳра” достонининг оғзаки версия ва вариантларини қиёсий таҳлил қилиш асосида унинг бадиий жиҳатдан энг мукаммал намунасини аниқлаш билан боғлиқ тадқиқот материалларидан ЎзР Маданият вазирлиги “Қўқон” давлат  музей-қўриқхонасининг фольклоршунослик бўлимига оид экспонат ва материаллар кўргазмасини ташкил этишда диссертациядан олинган манбалардан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги “Қўқон” давлат  музей-қўриқхонасининг 2020 йил 6 июндаги 22-сонли маълумотномаси). Натижада истиқлол йилларида миллий адабиётимиз соҳасида илмий тадқиқот ишларининг мазмунини такомиллаштиришда, ёшларни ватанпарварлик, миллий ғурур ва ифтихор руҳида тарбиялашда самарали хизмат қилишга эришилган;
Ўзбекистон Республикаси Фарғона вилояти Ўзбекистон туман ҳокимлиги муассислигидаги “YO’GDU-YAYPAN” телевидениеси “Тоҳир Бағдод” телеканалининг “Ўзбекистон тумани янгиликлари” лойиҳасида “Истеъдод. Қадрият” туркум кўрсатувларини тайёрлашда миллий урф-одатлар ва оғзаки адабиёт намуналарини кенг омма орасида тарғиб қилишда тадқиқот манбаларидан фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Фарғона бўлими 2020 йил 15 майдаги 20/11-сон маълумотномаси) Натижада телекўрсатув ва эшиттиришларнинг мазмуни бойитилиб, ғоявий, илмий таъсирчанлиги оширишилган.