Ametova Elnara Kuandikovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): “Temir yo‘l avtomatika va telemexanika tizimi terish guruhining strelkalarni boshqarish mikroprotsessorli bloki”, 05.08.03– Temir yo‘l transportini ishlatish; (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam:B2020.2.PhD/T1674.
Ilmiyrahbar: Azizov Asadulla Raximovich,texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilganmuassasanomi:Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami:Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti,PhD.15/30.12.2019.T.73.01.
Rasmiyopponentlar:Xudayberganov Kobiljon Taxirovich, texnika fanlaridoktori, professor; XalmatovDavronbek Abdalimovich, texnika fanlarinomzodi, dotsent.
Yetakchitashkilot:Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
II. Tadqiqotning maqsadi: temir yo‘l avtomatikasi va telemexanikasi tizimida terish guruhining strelkalarni boshqarish mikroprotsessorli bloklarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
energiya va resurs tejamkor texnologiyalardan faol foydalanish uchun, temir yo‘l avtomatika va telemexanikasi apparaturasiga qo‘yilgan texnik talablar asosida strelkalarni boshqarishda mikroprotsessorli bloklarining elektr zanjirlari sxemalarini ishlab chiqish usullari asoslangan;
Petri tarmog‘i mul`tigrafi asosida strelkalarni boshqarish mikroprotsessorli bloklarining dasturiy ta’minoti ishini optimallashtirish va tahlil qilish uchun matematik modellar ishlab chiqilgan;
mikrokontrollerlar, optorele va Xoll datchiklarini qo‘llash asosida elektr magnit relelarining qo‘zg‘atish cho‘lg‘amlari va kontaktlarini istisno etish uchun strelkalarni boshqarish mikroprotsessorli bloklarining elektr zanjirlari elementlarining sxematik echimlari, amalga oshirish va almashtirish usullari aniqlangan; 
elektr markazlashtirilgan stansiya qurilmalarining ish qobiliyatini oshirish, energiya va resurs tejamkor texnologiyalarni tadbiq etish, shuningdek ularni ishlab chiqarishni mahalliylashtirish maqsadida strelkalarni boshqarishning mikroprotsessorli bloklari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.Temir yo‘l avtomatikasi va telemexanikasi tizimlarida terish guruhining strelkalarni boshqarish mikroprotsessorli bloklarni amalda qo‘llashga qaratilgan ilmiy tadqiqot natijalari asosida:
strelkalarni boshqarishning mikroprotsessorli qurilmalarining  algoritmlari va dasturiy ta’minotini olish uchun Petri tarmoqlarini qo‘llash asosida terish guruhi bloklarining elektr zanjirlari ishlashining matematik modeli joriy etilgan («O‘zbekiston temir yo‘llari» AJning 2019 yil 20 dekabridagi 01/6866-19-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida, marshrutlarni o‘rnatishda ishonchli ishlashini ta’minlash, elektr zanjirlari kommutatsiyasini amalga oshirish zarur shartlarini hisobga olish va dinamik rejimda relening ishga tushish ketma-ketligini tekshirish imkoniyati paydo bo‘lgan;
«O‘zbekiston temir yo‘llari» AJ «Xamza» stansiyasida tashish jarayonini ishonchli boshqarish uchun temir yo‘l avtomatikasi va telemexanikasining bittalik strelkalarini boshqarishning asosiy bloki sifatida qo‘llaniladigan “ATmega 8” mikrokontrolleri bazasida bajarilgan NSOx2-M mikroprotsessorli bloki tadbiq etilgan. («O‘zbekiston temir yo‘llari» AJning 2019 yil 20 dekabridagi 01/6866-19-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida elektr magnit relelarni qo‘llashdan voz kechish, elektr energiyasi iste’molini qisqartirish, rejali xizmat ko‘rsatishdan voz kechish, qurilmalar ishi ishonchliligini oshirish, mavjud releli bloklar bilan birga ishlashga moslashish imkonini bergan;
funksionallilik darajasi nisbatan yuqori bo‘lgan “STM 32F103” mikrokontrolleri bazasida bajarilgan NSS-M mikroprotsessorli blok «O‘zbekiston temir yo‘llari» AJ «Xamza» stansiyasida juft strelkalarni boshqarish uchun va marshrutlarni tayyorlash jarayonining ishonchliligi, vaqt qiymatini kam sarflash maqsadida joriy qilingan («O‘zbekiston temir yo‘llari» AJning 2019 yil 20 dekabridagi 01/6866-19-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqotlar natijalari, tashxislash funksiyasini kiritish, elektrmexanik relelarni istisno etish, energiya ta’minotini kamaytirish, blokning ishdan chiqishga bardoshliligini yaxshilash, xizmat ko‘rsatish sarf-harajatlarini qisqartirish, mavjud releli bloklar bilan elektr magnit hamda bajaradigan vazifasi jihatidan muvofiq ishlay olish imkonini bergan.