Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдуллаева Нилуфар Сагдуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда тарқалган Dracocephalum L. туркуми турларининг географияси, экологияси ва аҳамияти», 03.00.05 – Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/B101.
Илмий раҳбар: Ҳожиматов Олимжон Қаҳҳарович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.91.01.
Расмий оппонентлар: Тухтаев Бобоқул Ёрқулович, биология фанлари доктори, профессор; Абдураимов Озодбек Султонович, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон флорасида Dracocephalum L. туркуми таркибини аниқлаш, тарқалиши, экологияси, онтогенези ва аҳамиятини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор D. diversifolium Rupr,  D. nuratavicum Adylov турларининг табиий шароитда биоморфология ва онтогенези асосланган;
Ўзбекистонда тарқалган Dracocephalum L. туркуми турларининг турли экологик-фитоценотик шароитларида 9 та ценотик популяциялари аниқланган;
ахборот таҳлилига эга бўлган “Dracocephalum L. туркуми турларининг маълумотлар базаси” номли электрон дастурли база яратилган;
Ўзбекистон флорасида тарқалган D. diversifolium қуруқ ер устки қисми экстракти эфир мойи таркибидан 50 та, бензин экстрактидан 30 та компонент, этил ацетатли экстрактидан ноёб флавоноид апигенин-7 ва акацетин 7-гликозидлари ажратиб олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўзбекистонда тарқалган Dracocephalum L. туркуми турларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
124 турга мансуб 380 нусхадаги гербарий намуналари ва  Dracocephalum туркуми турларининг комплекс таҳлили бўйича тайёрланган электрон маълумотлар базаси Ботаника институти миллий гербарий (TASH) фондига тақдим этилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 3 апрелдаги 4/1255-1021-сон маълумотномаси). Натижада намуналар гербарий фондини ва FLORUZ маълумотлар базасини бойитиш, турлар таркибини аниқлаштириш ва систематик таҳлил қилиш имконини берган;
“Ўзбекистон флорасидаги Dracocephalum L. туркуми турлари маълумотлар базаси”дан Жиззах вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат бошқармасида камёб ва йўқолиб бораётган турларнинг популяцияларини аниқлашда ва ўсимликлар кадастрини тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2019 йил 23 апрелдаги 03-03/1-2084-сон маълумотномаси). Натижада туркум турларининг антропоген ва биотик омиллар таъсирида камайиб бораётганлигини аниқлаш имконини берган;
Dracocephalum туркуми турлари иштирок этган ўсимлик жамоалари таснифи Зомин миллий табиат боғи, Зомин ва Нурота давлат қўриқхоналарида турларнинг популяцияларини аниқлаш ва ўсимликлар мониторингини ўтказишда жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2019 йил 9 декабрдаги 05/21-4238-сон маълумотномаси). Натижада ўрмонлар ўсимлик қопламида тарқалган камёб ва йўқолиб бораётган Dracocephalum diversifolium Rupr, Dracocephalum nuratavicum Adylov ва Dracocephalum scrobiculatum Regel  турларининг эколого-ценотик хусусиятларини аниқлаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish