Sayt test rejimida ishlamoqda

Очилов Комил Рахимовичнинг
фан  доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Жигар гепатоцитларининг меъёрда ва турли кимёвий омиллар таъсирида морфометрик ва ултраструктуравий тузилишининг солиштирма  хусусиятлари», 14.00.02 – Морфология  (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.DSc/Tib405.
Илмий маслаҳатчи: Тешаев Шухрат Жумаевич тиббиёт фанлари доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи:  Бухоро давлат тиббиёт институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти., DSC/PhD.04/30.12.2019.Tib.93.01   
Расмий оппонентлар: Наумова Любовь Ивановна тиббиёт фанлари доктори, профессор, Расулов  Хамидулла Абдуллаевич тиббиёт фанлари доктори, Рахматова Муқаддас Холтаевна тиббиёт фанлари доктори 
Етакчи ташкилот: Павел Йозеф Шафарик Университети (Словакия)
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади. оғир металларнинг тузлари ва баъзи дефолиантларнинг алоҳида ва биргаликда таъсир қилинганда жигар  гепатоцитларининг морфометрик ва ултраструктуравий параметрларини аниқлашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор кадмий ва қўрғошин тузлари ҳамда бутилкаптакс ва дропп дефолиантларининг алоҳида ва биргаликда таъсири остида каламуш жигарининг масса коэффициенти кўрсаткичлари аниқланган; 
илк бор оғир металл тузлари ва пестицидларнинг алоҳида ва биргаликда таъсиридан оқ каламушларнинг заҳарланишида жигар тўқимасининг ва митохондрия функционал ҳолатининг ултраструктуравий ўзгаришлари аниқланган; 
токсикантлар таъсир қилинганда жигарнинг энг заиф қисми – бу митохондрия ва эндоплазматик тўр эканлиги исботланган;
нишонланган дефолиантлар (бутилкаптакс, дропп) жигар гепатоцитлариннинг митохондрия ва эндоплазматик тўрида энг кўп тўпланиши аниқланган;
лаборатор ҳайвонларга бир вақтнинг ўзида қўрғошин ва кадмий препаратлари гепатоцитларнинг ултраструктуравий ўзгаришлари ва митохондриянинг функционал силжиш ҳолати даражасида киритилганда бу токсикантларнинг ўзаро синергизми амалга ошиб, қўрғошин тузларининг таъсирига хос бўлган аломатлар устунлик қилиши аниқланган;  
дефолиантлар ва қўрғониш тузлари биргаликда киритилганда гепатоцитлар ултраструктураси ўзгаришининг ўзига хослиги аниқланган; 
дефолиантларнинг токсикологик характеристикалари билан каламуш жигари митохондрия мембраналарининг ўтказувчанлигига уларнинг in vitro шароитида таъсири орасидаги ўзаро боғлиқлик исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Диссертация материаллари бўйича оғир метал тузлари ва баъзи дефолиантларнинг алоҳида ва биргаликда таъсир қилинганда жигар  гепатоцитларининг морфометрик ва ултраструктуравий параметрларини аниқлаш хусусиятлари бўйича олинган натижалар асосида: 
«Организмга оғир металл тузлари киритилганда жигар ҳужайраларининг ултраструктуравий тузулиши» мавзусидаги услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 19 июндаги 8н/р/362-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома оғир металлар тузлари билан заҳарланиш ташхисининг ўз вақтида қўйилиши эрта профилактик даволашни ва саломатликнинг тикланишини ўтказиш оптимал вариантини танлаш имконини берган; 
«Ҳужайра тузилмаларининг пестицидлар таъсиридаги морфофункционал ҳолати» мавзусидаги услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 19 июндаги 8н/р/363-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома пестицидлар билан заҳарланганда ҳужайра тузилмалариннинг морфофункционал ҳолатини ўрганиш имконини берган; 
«Ҳайвонларга дроппа ва қўрғошинни бирга юборганда гепатоцитларнинг структуравий статуси» мавзусидаги услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 19 июндаги 8н/р/364-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома ҳайвонларга дроппа ва қўрғошинни бирга юборганда гепатоцитларнинг структуравий ҳолатини ўрганиш имконини берган. 
Диссертация натижалари Суд-тиббиёт экспертизаси Бухоро вилояти бюросининг суд-кимёвий лабораториясига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 04.06.2018 даги №8-4/157 сонли маълумотномаси). Диссертация натижалари Бухоро вилояти ветеринария бошқармасида ҳам жорий қилинди (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария давлат қўмитасининг 05.06.2018 даги № 02/13-577 сонли маълумотномаси).Суд-тиббиёт экспертизасини ўтказиш жараёнида юпқа қаватли газ-суюқлик хроматографияси ёрдамида биологик объектларда пестицидлар ва оғир металлар тузларининг оз миқдорларини топиш бўйича яратилган ишланмалар текшириладиган организмда мавжуд патологик ўзгаришлар сабабини аниқлашга имкон беради, бу эса жабрланувчига ўз вақтида ёрдам кўрсатиш ва даволаш мақсадида одамлар ва ҳайвонларнинг заҳарланиши бўйича қўйилган ташхисларнинг самарадорлигини ошириш ёки одам ва ҳайвонларнинг ўлим сабабларини аниқлаш имкониятини беради.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish