Sayt test rejimida ishlamoqda

Таджиев Абдусаме Абдухамидовичнинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ер-сув ислоҳотлари ва фермер хўжаликлари ўртасидаги ўзаро кооперация муносабатларини иқтисодий баҳолаш (Самарқанд вилояти мисолида)», 08.00.04–Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/Iqt827.
Илмий раҳбар: Ҳасанов Шавкат Турсунқулович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш мухандислари институти ва Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Расмий оппонентлар: Чариев Қурбон Амирович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Маматқулов Абдурашид Вахидович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот:  Қарши мухандислик-иқтисодиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ер-сув ислоҳотлари ва хўжаликлараро кооперация муносабатларини иқтисодий баҳолаш бўйича илмий-услубий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қишлоқ хўжалигида ғалла экин майдонлари кенгайтириш ҳисобига қишлоқ хўжалиги умумий маҳсулот қийматининг камайиши панел маълумотлар асосида ўзгармас таъсир (fixed effect) моделидан фойдаланган ҳолда асосланган;
аграр секторда ялпи маҳсулот қийматининг ўзгаришида ер ва сув ислоҳотларининг таъсирини баҳолаш имконини берувчи мезонлар ишлаб чиқилган;
қишлоқ хўжалигида маҳсулот ишлаб чиқариш ва сувдан фойдаланишда субъектлар ўртасидаги ўзаро кооперация муносабатларига мойиллик “PROBIT” модел ёрдамида асосланган;
Самарқанд вилоятида ер ва сув ислоҳотларини самарали ташкил этиш ҳисобига деҳқончилик маҳсулотлари қиймати ўсишининг 2030 йилгача бўлган прогнози ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ер-сув ислоҳотлари ва хўжаликлараро кооперация муносабатларининг иқтисодий баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
республикада амалга оширилаётган сув ислоҳотлари самарадорлигини иқтисодий баҳолашда илк бор ўзгармас таъсир (fixed effect) модели орқали бажарилган ҳисоб-китоблар натижаларига кўра Самарқанд вилояти фермер хўжаликларида ғалла экин майдонларини қисқартириш ва мева-сабзавот экин майдонларини кенгайтириш асосида қишлоқ хўжалиги ялпи маҳсулотини ошириш захираларидан фойдаланиш бўйича берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 май 02/032-447-сон маълумотномаси). Натижада вилоятнинг Пастдарғом, Пайариқ, Ургут, Булунғур ва Жомбой туманлари фермер хўжаликларида ялпи маҳсулотни 2018 йилда 2017 йилга нисбатан 3,7 фоиз  оширишга эришилган;
Самарқанд вилоятининг деҳқон ва фермер хўжаликларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш учун сарфланган сув учун тўловни сув истеъмолчилари ўртасида сувни етказиб бериш харажатидан келиб чиқиб белгилаш ва тақсимлаш, уларга етказиб бериладиган сув миқдори ва муддати ҳақида олдиндан аниқ маълумот бериш, сув билан боғлиқ масалаларни ҳал этишда сув истеъмолчиларини жалб этиш ва фаоллаштириш бўйича тақдим этилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 майдаги 02/032-447-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлардан фойдаланиш орқали вилоят туманларида ижобий ўсиш таъминланганлиги тасдиқланган;
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш ва сувдан фойдаланиш жараёнида ўзаро манфаатли ҳамкорликни ташкил қилишнинг самараси ва аҳамияти асосланган ҳамда ушбу муҳим тадбирдан фойдаланиш мақсадида фермер хўжаликлари раҳбарларининг маълумоти ва малакасини оширишга қаратилган тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 майдаги 02/032-447-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқот олиб борилган Пастдарғом, Пайариқ ва Жомбой туманларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш бўйича ҳамкорлик қилувчи фермерлар сони 3,4 фоиз ва сувдан фойдаланиш бўйича ҳамкорлик қилувчи фермерлар сони 2,5 фоизга ошган.
вилоят ҳудудларида бевосита очиқ каналлар орқали бериладиган оқар сувлардан фойдаланувчи фермер хўжаликларининг сувдан фойдаланишда кооперацияга мойиллиги юқори эканлиги ва шу боисдан ушбу тадбирни амалга ошириш бўйича асосланган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 майдаги 02/032-447-сон маълумотномаси). Натижада оқар сувдан фойдаланувчи фермер хўжаликлари сони 1 фоизга кўпайса, вилоят бўйича ўзаро ҳамкорликда сувдан фойдаланувчи хўжаликлар сони 7,1 фоизга ошиши ва натижада сувни тежаш имконияти асосланган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish