Джураев Бекзод Бекматовичнинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қишлоқ хўжалигида маркетинг тизимидан фойдаланишнинг такомиллаштириш йўллари », 08.00.04–Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Iqt.278.
Илмий раҳбар: Умурзаков Ўктам Пардаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти илмий-тадқиқот институти ва Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институтида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.03/30.01.2020. I.10.03.
Расмий оппонентлар: Гулямов Саидасрор Саидахмедович, иқтисодиёт фанлари доктори, акдемик; Абдухалилова Лайло, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бозор муносабатлари шароитида қишлоқ хўжалигида маркетинг тизимининг ўрнини асослаш ва уни ривожлантиришнинг ташкилий-иқтисодий асосларини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ҳамда амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сотиш каналини “сотиш ҳажми”, “ўртача баҳоси” “сотиш харажатлари”, “етказиб бериш харажатлари”, “вақт ва меҳнат сарфи” каби коэффициентлар орқали аниқлаш бўйича услубий ёндашув ишлаб чиқилган;
агрофранчейзингларни ташкил этиш орқали қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига брендни шакллантириш, уни тарғиб қилиш тизимини такомиллаштириш асосланган;
қишлоқ хўжалигининг маркетинг тизимига боғлиқ маълумотлар базаси, шунингдек, улардан хўжалик юритувчи субъектлар томонидан мақсадли ва манзилли фойдаланиш имкониятларини яратиш мақсадида манфаатдор давлат муассасалари таркибида ҳамда хусусий маркетинг марказларини ташкил этиш асосланган;
қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқариш ҳажми, бозор сиғимини ҳисобга олган ҳолда нарх ўзгаришининг 2025 йилгача бўлган прогнозлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қишлоқ хўжалигида маркетинг тизимидан фойдаланишнинг асосий йўналишларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сотишнинг самарали усулларини жорий этиш юзасидан ишлаб чиқилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 02/076-3477-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида маҳсулотларни сотиш харажатларини 15 фоизга камайтириш билан бирга маҳсулот етиштирувчилар билан истеъмолчилар ўртасида тўғридан тўғри ахборот алмашиш имкони яратилган;
қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини реклама қилиш тизимида агрофранчейзинглар ташкил қилиш орқали ривожлантириш ва улар томонидан маҳсулотларга қўйиладиган талаблар ҳамда ўзаро иқтисодий муносабатларни такомиллаштириш йўллари бўйича берилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 02/076-3477-сон маълумотномаси). Бунда агрофранчейзинглар орқали маҳсулот бренди яратилиб, кафолатли харидорга эга бўлишади ва ишлаб чиқарувчи субъектлар 20 фоизгача қўшимча фойда олишга эришиши асосланган;
қишлоқ хўжалигида маркетинг тизимини ривожлантириш, маълумотлар базасини яратиш мақсадида агромаркетинг марказларини ва уларнинг намунавий ташкилий тузилмасини давлат-хусусий шериклиги асосида тегишли давлат идорали таркибида ташкил этиш бўйича тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 02/076-3477-сон маълумотномаси). Бунда маҳсулот етиштирувчилар бевосита агромаркетинг марказлари билан ҳамкорликда уларнинг хулосалари ва маркетинг тадқиқотлари натижаларига асосланган ҳолда фаолиятларини ташкил қилиш натижасида 15-20 фоиз қўшимча самарага эришиш имконига эга бўлиши асосланган;
эркин бозор учун етиштириладиган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари нархларини прогнозлашда уларга таъсир қилувчи омилларни энг кичик квадратлар усули орқали баҳолашнинг қисқа ва ўрта муддатли прогнозларини белгилаш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 02/076-3477-сон маълумотномаси). Бунда эркин бозор учун етиштириладиган маҳсулотлар ҳажми ва турларини режалаштириш асосида бозорларда шаклланадиган маҳсулот нархларининг кескин ўзгаришининг олдини олиш ва мавсумий нарх мувозанатини таъминлаш имконияти яратилган.