Маматов Бахтиёр Салимовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қизилқум шароитида сур рангли қоракўл қўйларини самарали селекциялашнинг корреляцион асослари», 06.02.01 – Қишлоқ хўжалик ҳайвонларини урчитиш, кўпайтириш, селекцияси ва генетикаси (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.2.PhD/Qx314.
Илмий раҳбар: Газиев Адхам, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий-тадқиқот институти, PhD.05/30.12.2019.Qх.75.01.
Расмий оппонентлар: Рўзибоев Нураддин Рахимович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори; Турсунов Хайрулло Шарофиддинович, қишлоқ хўжалик фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Самарқанд ветеринария медицинаси институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қизилқум шароитида сур рангли қоракўл қўйларида муҳим селекцион белгиларнинг ўзаро корреляцион боғлиқлик даражаларига асосланиб уларни селекциялашнинг самарали йўлларини ва сур рангли қоракўл қўйларининг ирсий салоҳиятидан селекция жараёнида юқори даражада фойдаланишнинг селекцион асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор сур рангли қоракўл қўйларида белгиларнинг ўзаро боғлиқлигини ўрганиш асосида бошқа белгилар билан боғлиқлик даражаси юқори бўлган асосий белгиларни аниқлашнинг корреляцион асослари ишлаб чиқилган;
селекцион белгиларнинг ўзгарувчанлиги, корреляция ва ирсийланиш кўрсаткичларининг намоён бўлиш даражалари аниқланган;
корреляцион қонуниятлар асосида сур рангли қоракўл қўйларида селекцион белгиларнинг намоён бўлиш хусусиятлари аниқланган;
аниқланган кўрсаткичлар асосида Қизилқум шароитида сур қоракўл қўйларини самарали селекциялаш йўллари белгиланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қизилқум шароитида сур рангли қоракўл қўйларини самарали селекциялаш усулларини такомиллаштириш йўналишида олиб борилган тадқиқотлар асосида:
қоракўлчиликда муҳим селекцион белгиларнинг корреляцион боғлиқлигини инобатга олиб уларни самарали селекциялаш усуллари Конимех тумани «Янгиказган Нурли Диёр» МЧЖда жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2020 йил 14 февралдаги 02/23-72-сон маълумотномаси). Натижада, ҳар бир дона сур қоракўл тери етиштиришдан 11,3 минг сўм соф фойда олинган, рентабеллик даражаси 87,1 фоизни ташкил этган;
қўйларни гул кўрсаткичларига боғлиқ ҳолда самарали селекциялаш усуллари Конимех тумани «Сарибел сур қоракўл» МЧЖда жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2020 йил 14 февралдаги 02/23-72-сон маълумотномаси). Натижада, гул хусусиятларини яхшилаш ҳисобига ҳар бир дона сур қоракўл тери етиштиришда соф фойда 13,4 минг сўмни, рентабеллик даражаси 73,8 фоизни ташкил этган;
сур рангли қоракўл қўйларини тус ва рангбаранглик кўрсаткичларига боғлиқ ҳолда самарали селекциялаш усуллари Нурота тумани «Нурота қоракўл наслчилик» МЧЖда жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2020 йил 14 февралдаги 02/23-72-сон маълумотномаси). Натижада, тус ва рангбаранглик хусусиятларини яхшилаш ҳисобига ҳар бир дона қоракўл тери етиштиришдан олинган соф фойда 14,9 минг сўмни, рентабеллик даражаси 78,9 фоизни ташкил қилган.