Эшанкулов Шахзод Эшкуватовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “ХХ аср Зарафшон воҳаси аҳолисининг этник таркиби” (топономик материаллар асосида). 07.00.07–Этнография, этнология ва антропология (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2017.2.PhD/Tar130.
Илмий раҳбар: Аширов Адҳамжон Азимбаевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти. DSc.02/30.12.2019. Tar.56.01. 
Расмий оппонентлар: Дониёров Алишер Худайбердиевич, тарих фанлари доктори; Қаюмов Асрор Раимович, тарих фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Зарафшон воҳаси аҳолисининг XX асрдаги этник таркиби ва минтақа аҳолисининг табиий-маданий ландшафтлар бўйича жойлашувининг ўзига хос хусусиятларини топономик материаллар асосида тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:  
Зарафшон воҳаси аҳолиси этник таркиби ва этнотопонимлари турли омиллар (табиий-географик, этник, этномаданий алоқалар) билан биргаликда хилма-хил этник компонентларнинг ўтроқлашуви ва ассимиляцияси (қоришуви) асосида шаклланганлиги очиб берилган; 
Зарафшон воҳасига оид  топонимик ва ономастик материалларни тарихий-этнографик материаллар, статистик ва топонимик хариталар асосида тадқиқ қилиш жараёнида минтақада “92 бовли ўзбек уруғи”дан 63 таси мавжудлиги, жумладан, Самарқанд вилоятида 58 та, Бухорода 46 та, Навоийда 36 та жой номлари тарихий асосларига кўра туркий халқларга хос этнонимларини субстрат негизи асосида ташкил топганлиги аниқланган; 
минтақада тарихан шаклланган этнотопонимларнинг локал-ҳудудий (тоғ, тоғолди ва текислик) ва этнолингвистик хусусиятлари (ўзбек, тожик, туркман, қозоқ, араб) тарихий-этнографик, статистик ва картографик материаллар асосида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мавзу юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
ХХ асрда Зарафшон воҳаси аҳолисининг этник таркиби масалаларини топономик материаллар асосида тадқиқ этиш бўйича ишлаб чиқилган хулоса ва таклифлар асосида:
Зарафшон воҳаси аҳолиси этник гуруҳи ва этнотопонимлари минтақавий омиллар бўйича турли этник компонентларнинг ўтроқлашуви ва ассимиляцияси асосида шаклланганлиги ҳақидаги материалларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телеканалининг “Ассалом Ўзбекистон” кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телеканали ДУКнинг 2019 йил 19 сентябрдаги 01-11-1912-сонли маълумотномаси). Бу эса тарихий аҳамиятга эга бўлган жой номларини тиклаш ва сақлаб қолиш, кенг илмий жамотчилик ва сайёҳлар учун илмий асосланган маълумотлар базасини тизимлаштиришга хизмат қилган. 
минтақадаги этнотопонимларнинг локал-ҳудудий (тоғ, тоғолди ва текислик) хусусиятлари, қўшни ва яқин ҳудудлардаги жой номларининг ўхшаш ҳамда фарқли жиҳатларини тадқиқ этиш, турли ғоявий номларни ўзгартиришда эътиборга молик жиҳатларга доир маълумотлардан ЎзР Фуқароларни ўзини-ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгашининг жой номларини ўзгартириш, янги номлар қўйиш борасидаги таклиф ҳамда мурожатларни ўрганишда фойдаланилди (ЎзР Фуқароларни ўзини-ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгашининг 2019 йил 15 июлдаги 02-02/452-сонли далолатномаси). Илмий натижаларни қўлланилиши вилоят, туман ва маҳаллалардаги жой номларининг тарихий асослари, маъно ва мазмуни, миллий қадриятлар тизими сифатида маҳаллий аҳолининг ўз эли ва юртига даҳлдорлик ҳиссини кучайтириш, тарихий хотирани тиклаш борасидаги амалий ишларнинг самарадорлигини оширишга асос бўлган.
Зарафшон воҳасига хос тарихий номларнинг ташкил топиши ва шаклланиши, табиий – географик шарт-шароит, аҳолининг хўжалик хусусиятлари, турли касблар билан боғлиқ бўлган жой номларининг нисбати юқори нуфузга эгалиги борасидаги маълумотлардан ЎзР Вазирлар Маҳкамаси хузуридаги Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари Қўмитаси минтақа аҳолисининг таркибига доир бирёқлама хулосаларга аниқлик киритиш ва миллатлараро тотувлик ғояларига асосланган тадбирларни ташкил қилишда фойдаланилган (ЎзР ВМ хузуридаги Миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари Қўмитасининг 2020 йил 9 мартдаги 01-07-476-сонли далолатномаси). Бу эса минтақа аҳолисининг этник тарихига доир бирёқлама хулосаларга аниқлик киритиш ва Қўмита хужжатлари ва тадбирларини ташкил этишда муҳим назарий манба сифатида хизмат қилган.