Султонов Абдулла Азаматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ишни судга қадар юритиш босқичида процессуал харажатларни тўлаш механизмини такомиллаштириш», 12.00.09 – Жиноят процесси. Криминалистика, тезкор қидирув ҳуқуқи ва суд экспертизаси (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Yu170.
Илмий раҳбар: Мухитдинов Фахритдин Мухитдинович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси, DSc.31/30.12.2019.Yu.25.02.
Расмий оппонентлар: Ражабов Бахтиёр Алмахматович, юридик фанлар доктори, доцент; Кадирова Мохигул Хамитовна, юридик фанлар номзоди.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Судьялар олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади жиноят-процессуал қонунчиликда процессуал харажатларни тўлаш механизмини такомиллаштиришга доир илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
суриштирув ва дастлабки тергов жараёнида видеоконференцалоқадан фойдаланишда сарфланган харажатларни процессуал харажатларнинг алоҳида тури сифатида жиноят-процессуал қонунчиликда белгилаш зарурати асослантирилган;
ишни судга қадар юритиш босқичида тергов ҳаракатларини ахборот-коммуникация технологияларини кенг қўллаган ҳолда, масофадан туриб (онлайн) ўтказиш орқали процессуал харажатларни тежаш мумкинлиги исботланган;
процессуал ҳаракатларни амалга оширишнинг соддалаштирилган тартибини жорий этиш асосида ишни қисқа муддатларда, кам куч ва маблағ сарфлаган ҳолда кўриб чиқишга имкон бериши асосланган;
турар жой ижараси харажатларини, шунингдек йўлкира сарфини тасдиқловчи ҳужжатлар бўлмаганида ушбу харажатларни ҳисоблаш тартиби ва қоплаш миқдорини норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мустаҳкамлаш зарурати исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши
Ишни судга қадар юритишда процессуал харажатларни тўлаш механизмини такомиллаштириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
суриштирув ва дастлабки тергов жараёнида видеоконференцалоқадан фойдаланиш чоғида сарфланган харажатларни процессуал харажатларнинг янги тури сифатида жиноят-процессуал қонунчиликда мустаҳкамлашга доир таклифлардан Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 318 моддаси 71-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2020 йил 28 январдаги 1-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши ишни судга қадар юритиш босқичида сарфланган харажатларни тўлиқ қамраб олишга асос бўлиши билан бирга, процессуал харажатлар турининг кенгайишига хизмат қилган;
суд-тергов амалиётида ахборот-коммуникация технологияларини кенг қўллаган ҳолда тергов ҳаракатларини масофадан туриб (онлайн) ўтказиш орқали процессуал харажатларни тежашга доир таклифлардан Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 911моддаси 1 ва 4-банди қоидаларини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Коррупцияга қарши курашиш ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2020 йил 18 февралдаги 06/1-05/117вх-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши сўроқ қилиш, шахсни ёки нарсани таниб олиш, юзлаштириш тергов ҳаракатларида узрли сабабларга кўра бевосита қатнашиш имкони бўлмаган, шунингдек иштирок этиши ортиқча харажат келтириб чиқариши мумкин бўлган ҳолларда процесс иштирокчиларига юқоридаги тергов ҳаракатларида билвосита (масофадан туриб, онлайн) иштирок этиш имконини берган;
процессуал ҳаракатларни амалга оширишнинг соддалаштирилган тартибини жорий этиш асосида ишни қисқа муддатларда, кам куч ва маблағ сарфлаган ҳолда кўриб чиқиш тизимини татбиқ этишга доир таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Президентининг «2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича ҳаракатлар стратегиясини «Илм, маърифат ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш йили»да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида»ги ПФ-5953-сон (2020.02.03) фармонига илова сифатида тасдиқланган Давлат дастурининг «Қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ тизимини янада такомиллаштиришнинг устувор йўналишлари» номли II бўлимнинг  46-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Тараққиёт стратегияси марказининг 2020 йил 9 мартдаги 1008-1/20-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши гумон қилинувчи, айбланувчи ва судланувчи айбига тўлиқ иқрор бўлган ва уни айблаш учун етарли далиллар бўлган ҳолларда иш юритишни соддалаштириш ҳамда енгилроқ жазо тайинлаш тартиби ишлаб чиқилишига асос бўлган;
турар жой ижараси харажатларини, шунингдек йўлкира сарфини тасдиқловчи ҳужжатлар бўлмаганида ушбу харажатларни ҳисоблаш тартиби ва қоплаш миқдорини норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда мустаҳкамлашга доир таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳамда Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2019 йил 12 августдаги «Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги хизмат сафарлари тўғрисида йўриқномага ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги 92 ва 34-2019-ҚҚ-сон қарорининг 3 ва 5- моддаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2020 йил 3 февралдаги 04/03-03-06-32/591-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг жорий этилиши жиноят процесси иштирокчиларининг процессуал ҳаракатлар ўтказиладиган жойга келиб кетиши ҳамда турар жойни ижарага олиши билан боғлиқ харажатларни тўлаш механизмини такомиллаштиришга хизмат қилган.