Rustamova Sarvinoz Islomovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘simlik flavonoidlarining membranalardagi ion tashilish jarayonlariga ta’siri», 03.00.02 – Biofizika va radiobiologiya (biologiya fanlari). 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.PhD/V6.
Ilmiy rahbar: Sabirov Ravshan Zairovich, biologiya fanlari doktori, professor, akademik. 
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston milliy universiteti huzuridagi Biofizika va biokimyo instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti huzuridagi Biofizika va biokimyo instituti, DSc.03/30.12.2019.V.01.13.
Rasmiy opponentlar: Mirxodjaev Ulug‘bek Zakirovich, biologiya fanlari doktori, professor; Tilyabaev Zoitjon, biologiya fanlari doktori, professor.
Etakchi tashkilot: Toshkent farmatsevtika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: o‘simlik flavonoidlarining timotsit hujayralari hajm boshqarilishini va qizil qon hujayralarining osmotik hamda kolloid-osmotik stressga chidamliligiga ta’sirini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
gipoosmotik stress sharoitida timotsitlar hajm boshqarilishiga 16 ta flavonoidning ta’siri tavsiflangan va ular ichidan kuchli ingibirlovchi ta’sirga ega guruh (gispidulin, pinotsembrin, lemanin va pulikarin) aniqlangan; 
flavonoidlarning strukturasida hajm boshqarilish ingibitori sifatida faoliyat uchun zarur bo‘lgan asosiy determinantlar aniqlangan;
noelektrik va to‘g‘ridan-to‘g‘ri elektrofiziologik petch-klamp metodi yordamida lemanin va pinotsembrinning hujayra hajm boshqarilishiga ta’sir mexanizmi aynan hajmga bog‘liq anion kanali blokadasi tufayli amalga oshirilishi isbotlangan; 
flavonoidlarning odam eritrotsitlariga himoyalovchi ta’sir ko‘rsatishi, odam eritrotsitlari osmotik rezistentligi va kolloid-osmotik lizisiga nisbatan chidamliligiga hamda hujayra hajm boshqarilish tizimiga ta’siri o‘rtasida uzviy bog‘liqlik mavjudligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
O‘simlik flavonoidlarining timotsit hujayralarining hajm boshqarilish jarayoniga ta’siri bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
o‘simlik flavonoidlarining membranalardagi ion-tashilish jarayonlariga ta’siri bo‘yicha olingan ilmiy natijalardan F-5-14 raqamli «Ko‘k-yashil suv o‘tlaridan foydalanib farmatsevtika va biotexnologiya ob’ektlari uchun biologik faol moddalar ajratish» fundamental loyihasida ko‘k-yashil suvo‘tlaridan ajratib olingan biologik faol moddalarning gipoosmotik stress sharoitida timotsitlar hajm boshqarilishiga ta’sirini aniqlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019 yil 2 oktyabrdagi 89-03-3677-son ma’lumotnomasi). Natijada mazkur biologik faol moddalarning timotsitlar hajm boshqarilishiga ta’sirini aniqlashda va ularning anion transportiga bog‘liqligini tavsiflash imkonini bergan;
gipoosmotik stress sharoitida timotsitlar hajm boshqarilishiga o‘simlik flavonoidlarining ta’sir mexanizmi bo‘yicha olingan ilmiy natijalardan FA-A6-T064 raqamli «Kavkaz chayoni rekombinant insektotoksini BucaIT olish biotexnologiyasini yaratish va hayvon va rak hujayralari kul`turalarida sinovlar o‘tkazish» mavzusidagi fundamental loyihasida chayon zahari, izoflavonoid va oqsilli ekstrakt soyaflan va oqsilli ekstrakt biokor preparatlarining gipoosmotik stress sharoitida kalamush timotsit hujayralari hajm boshqarilish sistemasiga ta’sirini aniqlashda hamda ularning anion transportiga ta’sir mexanizmini aniqlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2020 yil 27 fevraldagi 4/1255-606-son ma’lumotnomasi). Natijada mazkur preparatlarning timotsit hujayralari hajm boshqarilish sistemasiga ta’sirini aniqlashda hamda ularning anion transportiga ta’sir mexanizmini tavsiflash imkonini bergan.