Имомов Рустам Нарзуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Давлат томонидан қишлоқ хўжалигини молиявий қўллаб-қувватлаш тизимини такомиллаштириш», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Iqt215.
Илмий раҳбар: Вахабов Абдураҳим Восиқович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Қўзиева Наргиза Рамазановна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Олимжанов Одил Олимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистонда давлат томонидан қишлoқ хўжaлигини молиявий қўллаб-қувватлаш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий тaклиф вa aмaлий тaвcиялap ишлaб чиқишдaн ибopaт.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Давлат бюджети харажатлари таркибидаги қишлоқ хўжалигига сарфланадиган инвестициялар билан қишлоқ хўжалигининг ялпи ички маҳсулотдаги улушлари ўртасидаги корреляцион боғлиқлик асосида бюджет маблағларидан мақсадли фойдаланиш таклиф этилган;
Давлат бюджетидан қишлоқ хўжалиги ривожланиши учун ажратиладиган субсидияларни аниқлашда бир хил даврий оралиқдаги ўртача хосилдорлик негизида суғурта қиймати ва ставкаларини ҳисоблаш услуби ишлаб чиқилган;
Молиявий барқарорликни таъминлаш ва трансформация рискини камайтиришда имтиёзли кредитлар ва муддати ўтган қарздорликни қайта баҳолаб, уни давлат суғурта компаниялари ҳисобидан банкга тўлиқ тўлаб берилиши асосланган;
Агробанкнинг капитализация даражасини давлат маблағлари ҳисобидан ошириш, фойданинг регулиятив капиталга йўналтиришда молиявий имтиёзлар бериш, банкнинг қимматли қоғозларга қилинган инвестицияларни қийматининг инфляция таъсирида қадрсизланишини олдини олиш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикасида давлат томонидан қишлоқ хўжалигини молиявий қўллаб-қувватлаш амалиётини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Давлат бюджети харажатлари таркибидаги қишлоқ хўжалигига сарфланадиган инвестициялар билан қишлоқ хўжалигининг ялпи ички маҳсулотдаги улушлари ўртасидаги корреляцион боғлиқлик асосида бюджет маблағларидан мақсадли фойдаланиш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан умумий кўрсаткичлар доирасида жаражатлар турига ўзгартириш киритиш амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2019 йил 27 августдаги 06/04-02-0132/3801-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг қўлланиши натижасида Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджетидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси ҳузуридаги “Ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш жамғармаси”га ўтказилган пул маблағлари миқдори 2018 йилда 2017 йилга нисбатдан 89,2 млрд сўмга ошиши таъминланган;
Давлат бюджетидан қишлоқ хўжалиги ривожланиши учун ажратиладиган субсидияларни аниқлашда бир хил даврий оралиқдаги ўртача ҳосилдорлик негизида суғурта қиймати ва ставкаларини ҳисоблаш услуби Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан аграр тармоқни суғурталашнинг актуар ҳисобини такомиллаштириш ва суғурта хатари оптимал миқдорларини аниқлаш амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2019 йил 27 августдаги 06/04-02-01-32/3801-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижасини амалиётга қўллаш асосида Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетининг маблағлари ҳисобидан Агробанк орқали қишлоқ хўжалигига берилган субсидиялар миқдори 2018 йилда 2017 йилга нисбатан 53,4 фоизга ошишига эришилган;
Молиявий барқарорликни таъминлаш ва трансформация рискини камайтиришда имтиёзли кредитлар ва муддати ўтган қарздорликни қайта баҳолаб, уни давлат суғурта компаниялари ҳисобидан банкга тўлиқ тўлаб бериш таклифи АТ “Агробанк” томонидан банк бўлимларида муддати ўтган кредитларнинг миқдорини камайтириш ва кредит портфелининг сифат жиҳатидан такомиллаштириш амалиётига жорий этилган (Акциядорлик-тижорат “Агробанк”нинг 2019 йил 18 июлдаги 10/1-07/149-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга тадбиқи натижасида банк активларининг умумий ҳажмида ликвидли активларнинг улуши 15,0 фоиз пунктга ошишига эришилган;
Агробанкнинг капитализация даражасини давлат маблағлари ҳисобидан ошириш, фойданинг регулиятив капиталга йўналтиришда молиявий имтиёзлар бериш, банкнинг қимматли қоғозларга қилинган инвестицияларни қийматининг инфляция таъсирида қадрсизланишини олдини олиш бўйича таклифи АТ “Агробанк” томонидан узоқ муддатли депозит базаси имкониятларини ошириш ва фойдани реинвестициялашга тақдим этиш амалиётида фойдаланилди (Акциядорлик-тижорат “Агробанк”нинг 2019 йил 18 июлдаги 10/1-07/149-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этилиши АТ “Агробанк” ресурсларининг ҳажмини 106 фоизга ўсишини таъминланган.