Умарова Малика Бахтияровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда банк инфратузилмасини ривожлантириш истиқболлари», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Iqt585.
Илмий раҳбар: Каримов Норбой Ганиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: ТДИУ ҳузуридаги «Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришнинг илмий асослари ва муаммолари» илмий-тадқиқот маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар:Абдуллаева Шарбат Зулфикаровна,иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Саттаров Одилжон Бердимуратович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон банк тизимида банк инфратузилмасини ривожлантириш бўйича илмий-услубий ҳамда амалий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
миллий тўловлар тизимини халқаро тўлов тизимларига муваффақиятли интеграциялашда тўлов тизими инфратузилмалари асосида валютани конвертациялашни мобиль иловалар, интернет банкинг орқали амалга ошириш механизми асосланган;
банк тизимини замонавий банк инфратузилмаси билан тўлиқ таъминлаш ва уни ривожлантириш орқали нақд пулсиз ҳисоб-китоблар ҳажмини оширишда «Cash to card», «Cash-in» банкоматлари ва «NFS», «QR» кодлар ёрдамида тўловларни амалга ошириш механизми ишлаб чиқилган; 
банк мижози ва ходими узвийлигини таъминлашда жаҳон банклари томонидан кенг қўлланиб келинаётган «ўз мижозингни бил» тамойилига кўра мижозни индентификациялаш, мониторинг қилиш, транзакциялар назоратини ўтказиш сингари омиллар билан бир қаторда ижтимоий, иқтисодий, психологик омиллар таъсирини баҳолаш йўллари ишлаб чиқилган;
муаммоли кредитлар вужудга келишининг олдини олиш ҳамда кредитлар самарадорлигини таъминлашда йирик маълумотлар базаси «BIG DATA»нинг «Data mining» кредит тарихи дастурини яратиш орқали кредиторлар ҳолатини таҳлил қилишнинг тезкор ва шаффоф тарзда баҳолаш усуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўзбекистонда банк инфратузилмасини ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон Республикаси банк тизими ўз тўловлар тизимини халқаро тўлов тизимларига интеграциялаш («Visa», «Master card» ва бошқалар) илмий таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 17 январдаги 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини «Фаол инвестициялар ва ижтимоий ривожланиш йили»да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида»ги ПФ-5635-сонФармони иловасининг 62-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 13 августдаги СС-3-1/20-147-сон маълумотномаси).Халқаро тўлов тизимларига интеграциялаш натижасида 2019 йил II чоракда чет эл валютасини банкоматлар орқали конвертацияси бўйича бешта етакчи банкларда конвертация қилинган жами пул миқдори 4 527 450  АҚШ долларини ташкил этиб, ушбу кўрсаткич 2019 йил 1-чоракда қайд этилган 2 406 580 АҚШ долларига нисбатан 88,1% га юқори бўлган;
аҳолига кўрсатиладиган молиявий хизматлар сифати ва сонини ошириш, «Online banking» хизмати, «NFS», «QR» код тўлов турлари ва «Cash by Code», «Cash to card», «card to card», «cash-in» инфокиоскалар орқали аҳолига масофавий банк хизматларини кўрсатишни йўлга қўйиш борасидаги илмий таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 17 январдаги «2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини «Фаол инвестициялар ва ижтимоий ривожланиш йили»да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида» ПФ-5635-сон Фармони «3.2. Банк ва молия тизимини ислоҳ қилиш ҳамда соҳага замонавий бозор механизмларини жорий этиш» иловасининг 62-банди «Банк тизимини ривожлантириш бўйича узоқ муддатли стратегиясини ишлаб чиқиш»ни шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 13 августдаги СС-3-1/20-147-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга жорий этиш орқали тўлов сифати, тури такомиллаштирилиб, банк мижозларини хорижий валютадаги маблағларини ўзлари бошқариш имкони яратилиб, операцион харажатлар қисқариши ва мижозлар сонинингортишига ёрдам берган; 
банк инфратузилмасини ривожлантиришга таъсир этувчи ижтимоий, иқтисодий, психологик омиллар таъсирини баҳолаш асосида банк инфратузилмасини ривожлантириш бўйича таклифи «Ликвидлиликни бошқариш тўғрисида»ги Низомни ишлаб чиқишда инобатга олинган («Трастбанк» ХАБнинг 2019 йил 16 сентябрдаги 01/2-2897-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этиш натижасида «Трастбанк» хусусий акциядорлик банкининг мижозлар сони 2019 йилда 2018 йилга нисбатан 24 фоизга кўпайган;
муаммоли кредитлар вужудга келишининг олдини олиш ҳамда кредитлар самарадорлигини таъминлашда BIG DATA кредит тарихи дастурини яратиш ва амалиётга татбиқ этиш бўйича илмий-амалий таклиф ва тавсиялар «Трастбанк» хусусий акциядорлик банки томонидан «Муаммоли кредитларни бошқариш тўғрисида»ги Низомни ишлаб чиқишда инобатга олинган («Трастбанк» ХАБнинг 2019 йил 16 сентябрдаги 01/2-2897-сон маълумотномаси).Мазкур таклифдан келиб чиққан ҳолда,«Трастбанк»да муаммоли кредитларни инновацион бошқариш тизими жорий этилган ва бу кредит рискини олдини олиш орқали банк самарадорлигини ва даромадини оширишга имкон яратган.