Акбутаев Алишер Милтикбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Диффуз токсик бўқоқни тотал ва субтотал тиреоидэктомия усули билан даволаш натижаларининг яқин ва келгусидаги оқибатлари», 14.00.03–Эндокринология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Тib19.
Илмий раҳбар: Исмаилов Саидганихужа Ибрагимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ё.Х. Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.02.
Расмий оппонентлар: Шагазатова Барно Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Худойбергшанов Шухрат Нурматович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қозоғистон тиббиёт узлуксиз таълим университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тотал тироидектомия (ТТ) ва субтотал (Dunhill) операциясидан сўнг ДТБ (1, 5 ва 10 йил) учун яқин ва узоқ муддатли даволаш натижаларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ДТБни рецидиви ва операциядан кейинги гипотиреознинг (ОКГ) ривожланиши жарроҳлик муолажа ҳажмига боғлиқ бўлиб, қалқонсимон без тўқималарни интраоперацион аутотрансплантациясига (ҚБИА) боғлиқ бўлмаслиги аниқланган;
тотал тироидектомияни ҚБИА ёрдамида амалга оширганда, ДТБ нинг трансплантатга боғлиқ рецидив ривожланмаганлиги аниқланган. ДТБ қайталанишининг ривожланиши жаррохлик амалиёт хажмига боғлиқ бўлиб, қалқонсимон без интраоперацион аутотрансплантацияга боғлиқ эмаслиги исботланган;
ТТ, ТТҚБИА, Dunhill ва Dunhill операцияларини ҚБИА билан амалга ошираётганда ТТГ рецепторларига, ТПО ва ТГ антитаначаларнинг кўпайиши қалқонсимон тўқима қолдиғига боғлиқ бўлиб, қалқонсимон без интраоперацион аутотрансплантациясига боғлиқ эмаслиги исботланган;
ТТГ рецепторларига, ТПО ва ТГ антитаначаларнинг титрларига жаррохлик муолажа хажмининг мустақиллиги исботланди ва антитаначалар титрининг юқори миқдори қалқонсимон без қолдиғига боғлиқ бўлганлиги аниқланди;
операциядан сўнгги гипотиреозни ёки рецидив ривожланишини олдини олиш мақсади билан қалқонсимон без интраоперацион аутотрансплантацияси муолажасини ўтказилиши ўзини оқламаган ва профилактик хусусиятларга эга эмаслиги исботланган;
операциядан кейинги ДТБ қайталанишининг ва гипотиреоз ривожланишининг сабаблари аниқланган;
Dunhil ва Dunhill операцияси ҚБИА билан ўтказилганда ТТГ рецепторларига, ТПО, ТГ аутоантитаначалар титрининг ошиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Диффуз токсик бўқоқ бўлган беморларда умумий ва субтотал тироидектомиянинг яқин ва узоқ оқибатларини баҳолашда бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Грейвс касаллиги билан бўлган беморларни жаррохлик йўли билан даволаш алгоритми» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 18 октябрдаги 8н-р/416-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома диффуз токсик бўқоқли беморларни жарроҳлик даволашни оптималлаштириш ва беморларга тиббий ёрдам кўрсатишни ташкил этиш имконини берган;
Диффуз токсик буқоқ билан касалланган беморларда умумий ва субтотал тироидектомиянинг яқин ва олис натижаларини ўрганиш Самарқанд вилоят эндокринология диспансери ва акад. Ё.Х.Тўрақулов номидаги РИЭИАТМ Қашқадарё филиали клиник амалиётига татбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 5 декабрдаги 8 н-з/214-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаларини клиник амалиётга жорий этиш жарроҳлик аралашувига тайёргарлик вақтини қисқартиришга, асоратларни ва ногиронликни ривожланиш хавфини камайтиришга, умумий даволаниш муддатини қисқартириш имконини берган.