Равшанов Аъзам Эркиновичнинг диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиропатенти) асосида фан доктори (DSc) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Баъзи ташқи муҳит омилларига бардошли бўлган, комплекс белгилари бўйича юқори аҳамиятга эга ғўзанинг селекцион ашёсини яратиш», 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В 2019.2.DSc/Qx 128.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
Илмий раҳбар: Автономов Виктор Александрович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори,
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.27.06.2017.Qx.13.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган: «Сурхон-106 (№ NAP 00247), ўрта толали С-6580 (№ NAP 00246), С-7306 (№ NAP 00048), С-7333 (№ NAP 00249).
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2019 йил 3 декабрдаги 01-11/2441; 01-11/2444; 01-11/2443; 01-11/2442-сон хулосалари.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ғўза селекциясида турли усуллардан фойдаланган ҳолда G.hirsutum L. турига мансуб вертициллёз вилтга ва G.barbadense L. турига мансуб гоммоз касаллигига бардошли селекцион навларни яратиш ҳамда вилт ва гоммоз билан кучли зарарланган минтақаларда экиш учун тавсия этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Илк бор G.hirsutum L. турига мансуб географик жиҳатдан узоқ бўлган тизмалараро ва навлараро дурагайлаш натижасида олинган ашёларнинг V.dahliae патогенига бардошлилиги ва қимматли хўжалик белгиларининг ирсийланиши аниқланган;
G.barbadense L. турининг географик жиҳатдан узоқ бўлган навлараро дурагайларида тезпишарлик, маҳсулдорлик, юқори ҳароратга бардошлилик ва бошқа қимматли хўжалик белгиларининг ирсийланиши ва улар орасидаги боғлиқлик аниқланган;
G.barbadense L. турига мансуб тола сифати IА-тип бўлган, юқори ҳароратга ва гоммозга бардошли ғўзанинг ингичка толали  Сурхан-106 нави ва G.hirsutum L. турига мансуб тола сифати IV-тип бўлган ғўзанинг С-6580, С-7306 ва С-7333 навлари яратилган;,
Янги яратилган ингичка толали ғўзанинг Сурхон-106 нави ва ўрта толали С-6580, С-7306 ҳамда C-7333 навлари вилтга бардошлилиги ва Республикамизнинг жанубидаги юқори ҳароратга эга тупроқ иқлим шароитларида етиштиришга мослиги, районлашган навларга нисбатан ҳосилдорлиги 7-12%, тола чиқими 4-9%  ҳамда тола сифати юқори эканлиги тасдиқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Республиканинг турли тупроқ иқлим шароитларида экиш учун ташқи муҳитнинг ноқулай омилларига, сув танқислигига ҳамда касаллик ва зараркунандаларга бардошли, серҳосил,эртапишар, юқори тола сифатига эга бўлган ингичка толали ғузанинг Сурхан-106 (3.12.2019  йилда №NAP 00247), С-6580 (3.12.2019 йилда №NAP 00246), С-7306 (3.12.2019 йилда №NAP 00048), С-7333 (3.12.2019 йилда №NAP 00249) навларига патентлар олинган;
Тадқиқот ишлари натижасида яратилган Сурхон-106, С-6580, С-7306 ва С-7333 ғўза навлари 2020 йилдан бошлаб Сурхондарё, Наманган ва Тошкент вилотларининг турли тупроқ-иқлим шароитларида истиқболли нав сифатида қишлоқ хўжалик экинлари давлат реестрига киритишга тавсия берилган;
2019 йилда Сурхан-106 нави Сурхондарё вилоятида 27,6 гектар, С-6580 нави Наманган вилоятида 31,6 гектар, С-7306 ва С-7333 навлари Тошкент вилоятида мос равишда 21,0-24,0  гектар майдонга экилиб кўпайтирилган (Ўзбекистон республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 9 декабрь 02/020-4136-сонли маълумотномаси);
 2019 йилда истиқболли Сурхан-106 навидан Сурхондарё вилоятида 38,8 ц/га, С-6580 навидан Наманган вилоятида 39,4 ц/га, С-7306 ва С-7333 навларидан Тошкент вилоятида мос равишда 34,2-37,1 ц/га ҳосил олишга эришилган. Ингичка толали Сурхон-106 ғўза навининг тола сифати IА-типга мансублиги сабабли иқтисодий самарадорлик 1 гектар майдондан соф фойда 14975627 сўмни , тола сифати IV-типга мансуб бўлган ғўзанинг ўрта толали С-6580 навидан 1 гектар майдондан соф фойда 5722665 сўмни, С-7306 навидан 1 гектар майдондан соф фойда 5640665 сўмни ва С-7333 навидан 1 гектар майдондан соф фойда 4847999 сўмни ташкил этган.